Là phương pháp thông qua nghe âm thanh và ngửi mùi từ người bệnh để đánh giá tình trạng của bệnh

1.2.1. Nghe âm thanh

- Tiếng nói: Nói nhỏ, thều thào là chứng hư. Nói sang sảng là chứng thực. Nói sảng, nói nhiều là thực nhiệt. Nói ngọng là trúng phong. Nói một mình là bệnh tâm thần

- Hơi thở: Thở to là chứng thực, hay gặp ở bệnh cấp tính. Thở nhỏ ngắn, gấp, nông là chứng hư.

- Tiếng ho: Ho khan hoặc ho lâu ngày khàn tiếng là phế âm hư. Ho khản tiếng ở bệnh cấp là phế thực nhiệt. Ho kèm hắt hơi sổ mũi là cảm mạo phong hàn.

- Nấc: là khí nghịch lên. Nấc do ăn uống, cảm mạo tự nhiên sẽ khỏi. Bệnh lâu ngày có nấc là cần chú ý bệnh trở nên nguy cấp.

1.2. Ngửi mùi

Là ngửi mùi ở người bệnh và các chất bài tiết của người bệnh (chất nôn, đờm, . nước tiểu). Ví dụ phân tanh hôi là tỳ hư, thối khẳn là tích nhiệt, thực tích; nước tiểu khai, đục là thấp nhiệt.