🌸
《春宵》苏轼
《Xuân Tiêu》của Tô Thức

"春宵一刻值千金，
花有清香月有陰。
歌管樓臺聲細細，
鞦韆院落夜沈沈。"

"Xuân tiêu nhất khắc trị thiên kim,
Hoa hữu thanh hương nguyệt hữu âm.
Ca quản lâu đài thanh tế tế,
Thu thiên viện lạc dạ trầm trầm."

Dịch nghĩa
Đêm xuân một khắc giá ngàn vàng,
Hoa có hương thoảng, trăng có bóng.
Tiếng hát, tiếng sáo từ các lâu đài nghe dìu dặt,
Trong sân xích đu lặng lẽ đưa trong đêm.

🌸
《自遣》罗隐
《Tự khiển》của La Ẩn

"得即高歌失即休，
多愁多恨亦悠悠。
今朝有酒今朝醉，
明日愁來明日愁。"

"Đắc tức cao ca thất tức hưu,
Đa sầu đa hận diệc du du.
Kim triêu hữu tửu kim triêu tuý,
Minh nhật sầu lai minh nhật sầu."

Dịch nghĩa
Được thì hát vang, mất thì thôi,
Nhiều chuyện buồn, hận vẫn mãi như vậy.
Hôm nay có rượu thì hôm nay uống,
Ngày mai buồn đến thì ngày mai hẵng buồn.

🌸
"長江後浪推前浪，
世上新人趕舊人。"

"Trường giang hậu lãng thôi tiền lãng, thế thượng tân nhân hãn cựu nhân."

"Trường giang sóng sau dồn sóng trước, đời người mới phải đuổi theo xưa."

🌸
《登山》 季赦
（Lên núi）
《Đăng sơn》của Lý Thiệp

"終日昏昏醉夢間，
忽聞春盡強登山，
因過竹院逢僧話，
又得浮生半日閒。"

"Chung nhật hôn hôn tuý mộng gian,
Hốt vấn xuân tận cưỡng đăng san.
Nhân qua Trúc viện phùng tăng thoại,
Hựu đắc phù sinh bán nhật nhàn."

Dịch nghĩa
Cả ngày âm u trong mộng say,
Bỗng nghe mùa xuân hết, cố gắng leo lên núi.
Vì đi qua Viện trúc nghe được lời sư thầy nói
Thế là trộm được nửa ngày nhàn hạ ở cõi phù sinh (nơi nhiều việc bận).

🌸
《蝶恋花 • 春景》苏轼
（Điệp luyến hoa • Xuân cảnh）
《Bướm yêu hoa • Cảnh xuân》 của Tô Thử

"花褪殘紅青杏小，
燕子飛時，
綠水人家繞。
枝上柳棉吹又少，
天涯何處無芳草！

牆裡鞦韆牆外道，
牆外行人，
牆裡佳人笑。
笑漸不聞聲漸悄，
多情卻被無情惱。"

"Hoa thoái tàn hồng thanh hạnh tiểu,
Yến tử phi thì,
Lục thuỷ nhân gia nhiễu.
Chi thượng liễu miên xuy hựu thiểu,
Thiên nhai hà xứ vô phương thảo.

Tường lý thu thiên tường ngoại đạo,
Tường ngoại hành nhân,
Tường lý giai nhân tiếu.
Tiếu tiệm bất văn thanh tiệm tiễu,
Đa tình khước bị vô tình não."

Dịch nghĩa:
Hoa xuân (hồng) đã tàn, quả hạnh xanh vẫn còn nhỏ,
Lúc chim Én bay lượn,
cũng là lúc nước biếc (xanh) chảy quanh nhà người.
Cuối xuân, những sợi tơ trên cành liễu đung đưa trong gió dần thưa thớt.
(Nhưng lo gì), chân trời nơi nào chẳng có cỏ thơm.

Trong tường là xích đu, ngoài tường là lối đi.
Ngoài tường có người bước đi,
trong tường người đẹp đang cười.
Tiếng cười dần nhỏ đi rồi chẳng còn nghe thấy nữa.
Kẻ đa tình bị người vô tình chọc giận.

🌸
《白鹿洞》王贞白
《Hang Hươu trắng》của Vương Trinh Bạch

"读书不觉已春深，
一寸光阴一寸金。"

"Độc thư bất giác dĩ xuân thâm
Nhất thốn quang dương nhất thốn kim. "

Có nghĩa là: Chuyên tâm đọc sách vô tình thấy thanh xuân đã qua, một tấc thời gian quý như một tấc vàng.

🌸
《木蘭花令 • 擬古決絕詞柬友》纳兰性德
（Mộc lan hoa lệnh • Nghĩ cổ quyết tuyệt từ giản hữu）
《Mộc lan hoa lệnh • Theo ý thơ quyết dứt tình xưa gửi bạn》của Nạp Lan Tính Đức

"人生若只如初見，
何事秋風悲畫扇？
等閒變卻故人心，
卻道故人心易變！

驪山語罷清宵半，
夜雨霖鈴終不怨。
何如薄倖錦衣郎，
比翼連枝當日願。"

"Nhân sinh nhược chỉ như sơ kiến,
Hà sự thu phong bi hoạ phiến?
Đẳng nhàn biến khước cố nhân tâm,
Khước đạo cố nhân tâm dị biến!

Ly Sơn ngữ bãi thanh tiêu bán,
Dạ vũ lâm linh chung bất oán.
Hà như bạc hạnh cẩm y lang,
Bỉ dực liên chi đương nhật nguyện."

Dịch nghĩa:
Nhân sinh nếu chỉ như lần đầu gặp gỡ,
thì sao có chuyện gió thu làm chiếc quạt đau lòng;
Bỗng dưng cố nhân đổi lòng,
lại nói là tình người luôn dễ đổi thay;
Ly Sơn dứt lời đêm trôi quá nửa,
mưa đêm chuông vẳng chết chẳng oán hận;
Đường Minh có bạc tình đến đâu,
thì ngày đó vẫn còn thề làm chim liền cánh, cây liền cành.

Đây là một bài "nghĩ cổ", dựa theo ý thơ cổ, tỏ nỗi lòng oán thán của khuê phụ sau khi chia tay nam tử lâu ngày không thấy gặp lại.

Chú thích điển cố:
- Gió thu giành quạt: Là điển cố về Ban Tiệp dư đời Hán. Ban Tiệp dư là phi tần của Hán Thành Đế, bị Triệu Phi Yến gièm pha hãm hại, lui về hầu hạ hoàng thái hậu như ở ẩn. Sau này, nàng có làm "Oán ca hành", trong đó, lấy gió thu làm ví dụ biểu tả nỗi oán tình. Trong Nam Bắc Triều Lương của Lưu Hiếu Trác có ghi lại bài ca "Ban Tiệp dư oán", lại chỉ ra câu "thiếp đây giống như gió thu giành quạt", ý nói rằng có gió thu rồi thì quạt xếp để không. Sau này lấy điển cố này để chỉ nỗi lòng người phụ nữ buồn thương, trước thì tương thân tương ái, giờ thì lạnh nhạt, tan tác.
- Ly Sơn, dạ vũ lâm linh, bỉ dực liên chi.... đều là những điển cố có liên quan đến thiên tình sử của Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi - Dương Ngọc Hoàn. Bạch Cư Dị trong "Trường Hận ca" đã từng đề cập tới. "Thái Chân ngoại truyện" có ghi, Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi, mỗi đêm thất tịch đều ở trong Trường Sinh Điện ở Hoa Thanh cung tại Ly Sơn, thề nguyền vĩnh viễn kết làm phu thê. "Trường Hận ca" của Bạch Cư Dị viết rằng: "Trên trời nguyện làm chim liền cánh, trên mặt đất nguyện chỉ tình vợ chồng" chính là sự miêu tả sinh động cho mối tình tha thiết này. Sau này gặp loạn An Lộc Sơn, Đường Minh Hoàng phải lưu lạc nơi đất Thục, ở bên sườn núi bị ép ban chết cho Dương Ngọc Hoàn. Trước khi chết nàng than "Thiếp đã phụ quốc ân, chết không hối hận". Nhưng Minh Hoàng từ đó về sau trên đường nghe thấy tiếng mưa rơi, tiếng chuông ngân lại thấy bi thương, viết khúc "Vũ Lâm Linh" chứa chan niềm thương nhớ. Điển cố này mang nghĩa là cho dù cuối cùng có phải đoạn tuyệt với nhau cũng không hề oán hận.

🌸
"近水楼台先得月，
向阳花木易为春。"

"Cận thủy lâu đài tiên đắc nguyệt, Hướng dương hoa mộc dị vi xuân."

Có nghĩa là: Lâu đài gần nước thì được ánh trăng chiếu sáng trước, cỏ cây hoa lá dưới ánh trăng thì đậm đà sắc xuân.

🌸
"色不迷人人自迷，
情人眼里出西施；
有缘千里来相会，
三笑徒然当一痴。"

"Sắc không mê người người tự mê,
Trong mắt người tình hóa Tây Thi;
Hữu duyên thiên lí năng tương ngộ,
Tam tiếu đồ nhiên đương nhất si."(nụ cười bỗng làm ta si mê).

🌸
"有缘千里能相会，
无缘对面不相逢。"

"Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên đối diện bất tương phùng."

"Có duyên nghìn dặm xa còn gặp
Không duyên trước mặt vẫn cách lòng."

🌸
"海水梦悠悠，
君愁我亦愁。
南风知我意，
吹梦到西洲。"

"Hải thuỷ mộng du du,
Quân sầu ngã diệc sầu.
Nam phong truy ngã ý,
Xuy mộng đáo Tây Châu."

Tạm dịch:
Nước biển mộng xa xôi,
Quân sầu ta cũng sầu.
Gió Nam hiểu lòng tôi,
Gửi mộng đến Tây Châu.

Hai câu thơ được trích trong bài dân ca Tây Châu khúc nổi tiếng nhất thời Nam Triều, đại ý nói: người con gái lên lầu cao ngóng trông người yêu ở Tây Châu chưa về, không thể thấy bóng chàng, hai người buồn khổ chia ly, xin gió gửi nỗi niềm của nàng đến Tây Châu.

🌸