II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ

1. Sự cần thiết xây dựng đoàn kết quốc tế

a. Cơ sở khách quan

- Xuất phát từ mục tiêu chung, lợi ích chung của nhân dân tiến bộ trên thế giới, là giải phóng giai cấp vô sản, giải phóng các dân tộc thuộc địa bị áp bức, những người lao động cùng khổ, vì hòa bình dân chủ trên thế giới.

Phân tích: ở thời đại của chủ nghĩa đế quốc, mâu thuẫn cơ bản nổi lên là mâu thuẫn giai cấp ở phương Tây và mâu thuẫn dân tộc ở phương Đông, giai cấp vô sản và các dân tộc ở thuộc địa có kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc, do vậy việc xây dựng đoàn kết quốc tế nhằm tập hợp sức mạnh thời đại để chống chủ nghĩa đế quốc vì mục tiêu giải phóng giai cấp vô sản, giải phóng các dân tộc thuộc địa, hoà bình dân chủ và tiến bộ xã hội.

+ Thực hiện đoàn kết quốc tế, tranh thủ sự ủng hộ, đồng tình và giúp đỡ của bạn bè quốc tế, kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại để tạo ra sức mạnh tổng hợp là một trong những nội dung chủ yếu của tư tưởng Hồ Chí Minh.

+ Chỉ có thực hiện được sự đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại mới có thể tạo ra sức mạnh tổng hợp để đưa cách mạng đến thành công.

+ Ngay khi tìm thấy con đường cứu nước Hồ Chí Minh đã sớm xác định cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới, cách mạng Việt Nam chỉ có thể thành công khi thực hiện đoàn kết chặt chẽ với phong trào cách mạng thế giới.

+ Đối tượng đoàn kết quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất rộng lớn. Đó là đoàn kết với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, phong trào cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động ở chính quốc và cả ở các nước tư bản chủ nghĩa nói chung; đoàn kết với nước Nga Xô viết, Lào, Cam pu Chia… đoàn kết với phong trào đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội…

+ Đánh giá vai trò của đoàn kết quốc tế với cách mạng Việt Nam, trong buổi nói chuyện với Đại sứ nước ta tại Liên Xô năm 1961, Hồ Chí Minh nói: có sức mạnh cả nước một lòng…lại có sự ủng hộ của nhân dân thế giới, chúng ta sẽ có một sức mạnh tổng hợp cộng với phương pháp cách mạng thích hợp, nhất định cách mạng nước ta sẽ đi đến đích cuối cùng.

+ Như vậy, theo Hồ Chí Minh, thực hiện đại đoàn kết dân tộc phải gắn liền với đoàn kết quốc tế; đại đoàn kết dân tộc phải là cơ sở cho việc thực hiện đoàn kết quốc tế.

b. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại

- Hồ Chí Minh chỉ ra sức mạnh dân tộc đó chính là chủ nghĩa yêu nước chân chính, là tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất cho độc lập tự do của tổ quốc, ý chí tự lập, tự cường…

- Hồ Chí Minh chỉ ra sức mạnh thời đại chính là chủ nghĩa quốc tế vô sản trong sáng, sức mạnh của các quốc gia, dân tộc tiến bộ trên thế giới

- Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, chủ nghĩa yêu nước chân chính phải được gắn liền với chủ nghĩa quốc tế vô sản, đại đoàn kết dân tộc phải gắn liền với đoàn kết quốc tế, có như vậy mới tạo ra được sức mạnh để chiến thắng chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động. Mặt khác thực hiện đoàn kết quốc tế không phải chỉ vì thắng lợi của cách mạng mỗi nước mà còn vì sự nghiệp chung của nhân loại tiến bộ trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động quốc tế vì các mục tiêu cách mạng của thời đại.

- Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình Hồ Chí Minh không chỉ đấu tranh cho mục tiêu giải phóng dân tộc mình mà người còn kiên trì đấu tranh không mệt mỏi để củng cố và tăng cường đoàn kết giữa các lực lượng cách mạng thế giới đấu tranh cho mục tiêu hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

- Theo Hồ Chí Minh,  muốn tăng cường đoàn kết quốc tế trong cuộc đấu tranh vì mục tiêu chung, các đảng cộng sản phải kiên trì chống lại mọi khuynh hướng sai lầm của chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa vị kỷ dân tộc, chủ nghĩa sôvanh…

2. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế

a) Nắm bắt xu thế thời đại, đặt cách mạng Việt Nam trong sự gắn bó với cách mạnh thế giới

- Hồ Chí Minh đã nắm bắt được xu thế thời đại, phê phán những hạn chế của các phong trào yêu nước trước đó.

+ Nắm bắt xu thế thời đại: Người viết: “Thời đại của CNTB lũng đoạn cũng là thời đại một nhóm nước lớn do bọn tư bản tài chính cầm đầu thống trị các nước phụ thuộc và nửa phụ thuộc, bởi vậy công cuộc giải phóng các nước và các dân tộc bị áp bức là một bộ phận khăng khít của cách mạng vô sản. Do đó mà trước hết nảy sinh khả năng và sự cần thiết phải có liên minh chiến đấu chặt chẽ giữa các dân tộc thuộc địa với giai cấp vô sản của các nước đế quốc để thắng kẻ thù chung”.

Phân tích: Có nghĩa là xu thế của thời đại lúc bấy giờ là cần phải có sự liên minh giữa các dân tộc thuộc địa với  giai cấp vô sản trên thế giới để chống lại kẻ thù chung là CNTB.

+ Người đã phê phán các phong trào yêu nước trước đó là chưa nắm bắt được xu thế thời đại, chưa chỉ ra được sự cần thiết phải đoàn kết quốc tế.

- Hồ Chí Minh đặt cách mạng Việt Nam trong sự gắn bó với CMTG, tranh thủ sức mạnh thời đại đồng thời góp phần vào thăng lợi của quốc tế.

Người chỉ ra rằng: “cách mệnh An Nam cũng là một bộ phận trong cách mệnh thế giới. Ai làm cách mệnh trong thế giới đều là đồng chí của dân An Nam cả.

- Người thực hiện đoàn kết với giai cấp công nhân quốc tế, nhất là công nhân Pháp; Đk với các dân tộc thuộc địa bị áp bức cùng đấu tranh chông kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc.

- Người thực hiện đoàn kết với các nước XHCN anh em, các nước láng giềng, các nước trong khu vực

- Người tiến hành đoàn kết với các lực lượng tiến bộ trên thế giới để thực hiện một thế giới hoà bình, dân chủ, công bằng, tiến bộ.

b) Kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế trong sáng

Là nhà yêu nước chân chính, Hồ Chí Minh đã triệt để phát huy sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc; đồng thời là nhà quốc tế chủ nghĩa trong sáng. Hồ Chí Minh đã suốt đời đấu tranh không mệt mỏi để củng cố và tăng cường tình đoàn kết và hữu nghị giữa Việt Nam và các dân tộc khác đang đấu tranh cho mục tiêu chung là hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

c) Đứng vững trên lập trường độc lập tự chủ đồng thời tranh thủ tối đa sự giúp đỡ của quốc tế và nêu cao nghĩa vụ quốc tế

- Thêm bạn bớt thù, tranh thủ đồng minh, phân hoá kẻ thù

- Đoàn kết trên cơ sở phát huy nội lực, ý chí tự lực, tự cường.

- Sực mạnh dân tộc có vai trò quyết định

- Sức mạnh thời đại là quan trọng

- Nêu cao tinh thần tự lự tự cường, tránh ỷ lại

- Thực hiện nghĩa vụ quốc tế, coi giúp bạn là tự giúp mình.

d) Mở rộng quan hệ hữu nghị, sãn sàng làm bạn với các nước dân chủ

- Mở rộng tối đa quan hệ hữu nghị, sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước dân chủ không phân biệt chế độ chính trị, hệ tư tưởng Pháp, Mỹ hay các nước tư bản trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền, cùng có lợi.

- Xây dựng những mối quan hệ láng giềng, khu vực, quốc tế đặt nền móng cho ngoại giao đa phương

- Cứng rắn về nguyên tắc, mềm dẻo trong sách lược, dĩ bất biến, ứng vạn biến đàm phán thương lượng trên nguyên tắc.