1.  Khái niệm:

-    TTHCM là hệ thống những quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của CMVN từ CMDTDCND đến CMXHCN.

-    Là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển CN Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể ở nước ta.

-    Là sự kết tinh tinh hoa của dân tộc, trí tuệ của thời đại trong sự nghiệp đấu tranh để giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.

-    TTHCM là ngọn cờ thắng lợi của CMVN trong suốt hơn 70 năm qua. Tiếp tục soi sáng con đường xây dựng 1 nước VN hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và XHCN.

2.Điều kiện lịch sử - XH:

a.  Thế giới.

-    Đầu Tk20, CNTB chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn CNĐQ. Các nước đế quốc tranh giành xâu xé thuộc địa. CNĐQ trở thành 1 hệ thống.

-    Cuộc đấu tranh dân tộc ko còn là hành động riêng lẻ của mỗi nước mà trở thành cuộc đấu tranh chung.

-    CNTB chính quốc và CNTDĐQ có mối liên hệ biện chứng. Nên cuộc đấu tranh của công nông chính quốc và công nông thuộc địa có mối liên hệ mật thiết.

b.  Điều kiện lịch sử - XH VN Tk19 – Tk20.

-    Trong giai đoạn này, VN vẫn là 1 nước phong kiến, nền KT công nông nghiệp lạc hậu và trì trệ, chính sách đối nội, đối ngoại bảo thủ, phản động.

-    Từ 1858 đến cuối Tk19, phong trào vũ trang kháng chiến chống Pháp liên tục nổ ra: Trương Định, Ng.Trung Trực, Đặng Như Mai, Phan Đình Phùng, Ng.Thiện Thuật… Nhưng hầu hết đều thất bại vì chưa có đường lối rõ ràng, chưa hiểu rõ CNĐQ, chưa dựa vào dân.

3.  Các nguồn gốc chính:

a.Tư tưởng và văn hóa truyền thống VN.

-      Chủ nghĩa yêu nước và ý chí kiên cường trong dựng nước và giữ nước. Đây là chuẩn mực cao nhất trong các giá trị văn hóa tinh thần.

-      Tinh thần nhân nghĩa truyền thống đoàn kết, tương thân tương ái.

-      Dân tộc VN có truyền thống lạc quan yêu đời, có niềm tin vào sức mạnh của bản thân, tin vào chính nghĩa.

-      Dân tộc VN cần cù, thông minh, biết lựa chọn tiếp thu tinh hoa nhân loại.

Hồ Chí Minh là hiện thân sinh động về tất cả những truyền thống dân tộc nói trên.

b.Tinh hoa văn hóa nhân loại.

Tư tưởng văn hóa phương Đông:

-      Nho giáo: có nhiều yếu tố tích cực giúp tu thân dưỡng tính, hiếu học, đề cao lễ giáo…HCM đã khai thác các yếu tố tích cực đó trong việc rèn luyện đạo đức và phục vụ sự nghiệp CM.

-      Phật giáo: có tư tưởng vị tha, từ bi, bác ái. Xây dựng nếp sống trong sạch, giản dị, đề cao tinh thần bình đẳng, lao động chân tay, chống lười biếng.HCM cho rằng Phật giáo đã đi sâu vào đời sống, tinh thần con người VN, giúp con người sống thanh thản, hạnh phúc.

Trước khi đến phương Tây, HCM đã tích lũy vốn văn hóa phương Đông, tạo cho Người một bản lĩnh, 1 ý chí kiên cường trước mọi thử thách.

Tư tưởng văn hóa phương Tây:

-      Từ trường tiểu học Đông Ba và Quốc học Huế, HCM đã làm quen với văn hóa Pháp “Tự do-Bình đẳng-Bác ái”

-      Đến Mỹ, tìm hiểu bản tuyên ngôn độc lập của Jeffoson 1776.

-      Đến Anh, tìm hiểu bản chất CNTB, các mâu thuẫn của CNĐQ, cuộc đấu tranh GCVS và nỗi thống khổ của họ.

-      Đến Pháp, tiếp xúc trực tiếp với các tác phẩm của Moongtetxkiơ, Rutxo…

-      HCM quan niệm Tôn giáo là văn hóa. Điểm tích cực nhất của Thiên Chúa giáo là lòng nhân ái.

-      HCM còn hấp thụ tư tưởng dân chủ và hình thành tác phong dân chủ trong suy nghĩ và hành động thực tiễn.

c.Chủ nghĩa Mác-Lênin, cơ sở thế giới quan và pp luận của tư tưởng HCM.

-      Nhờ có thuế quan và pp luận của CN Mác-Lênin, HCM đã hấp thụ và chuyển hóa những nhân tố tích cực và tiến bộ của truyền thống dân tộc và văn hóa nhân loại thành hệ thống tư tưởng của mình.

-      Khi ra đi tìm đường cứu nước, HCM đã có học vấn vững chắc, tư duy độc lập. Đến với CN Mác-Lênin là tìm đường lối cứu nước, cứu dân. Người nắm rõ bản chất rồi vận dụng sáng tạo chứ ko phải rập khuôn cái sẵn có.

d.Những nhân tố chủ quan thuộc về phẩm chất cá nhân của HCM.

-      HCM có tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, có sự quan sát tinh tế và có óc phê phán, tinh tường, sáng suốt, ko để cái hào nhoáng bên ngoài đánh lừa.

-      Người luôn khổ công học tập nhằm chiếm lĩnh tri thức thời đại. Có khả năng chuyển hóa những hiểu biết đó thành trí tuệ bản thân.

-      HCM là 1 nhà yêu nước có ý chí nhiệt thành, yêu nước thương dân, thương yêu người cùng khổ. Sẵn sàng chịu đựng gian khổ hoặc hi sinh vì hạnh phúc đồng bào.