Với đa số người, một trăm năm là quãng thời gian thật dài. Trong một thế kỷ, người ta có thể khám phá cả thế giới, gặp hàng nghìn người, hoặc hoàn thành vô số tác phẩm nghệ thuật. Ai cũng dễ dàng cho rằng đứng một chỗ suốt trăm năm quả là lãng phí khủng khiếp. Nhưng chính trong lúc đó, Ivern Bramblefoot lại đạt được nhiều thứ hơn bất kỳ ai.

Chẳng hạn, ông đã hòa giải một cuộc tranh cãi lâu đời giữa hội địa y và tảng đá cộng sinh cùng chúng, giúp từng thế hệ sóc tìm lại hạt dẻ bị bỏ quên, dỗ dành một nàng sói đơn độc trở về với bầy, dù họ từng gọi tiếng tru của cô là "inh tai."

Ngón chân Ivern đâm sâu xuống lớp đất mềm, luồn lách giữa những thân củ dày đặc và lũ giun đất thờ ơ để cuốn lấy bộ rễ các cây cổ thụ, và khu rừng quanh ông nở rộ. Tất nhiên còn có nhiều nữa, nhưng những ví dụ trên là quá đủ để minh chứng cho một thế kỷ làm việc chăm chỉ rồi.

Mọi chuyện vẫn thuận buồm xuôi gió đến khi đám nguyệt quế bắt đầu thì thầm về những công việc hắc ám ngoài bìa rừng.

Thợ săn! họ hét lên qua bộ rễ, cảnh báo cả nửa cánh rừng.

Ivern biết nguyệt quế là loài dễ lo lắng, họ rung lá lên hoảng loạn chỉ vì một con sên bò qua, và sau cùng, săn bắt cũng không quá tệ, vì chẳng nên lãng phí hay bỏ qua thứ gì trong vòng đời cả. Nhưng đám nguyệt quế làm bầy chim cổ đỏ nghĩ ngợi, rồi đến lượt chúng kể cho đàn bướm. Nếu đàn bướm biết chuyện, thì cả khu rừng cũng biết.

Ivern đứng dậy, vỗ về đàn kiến có tổ vừa bị ông làm xê dịch, rồi vừa đi vừa rũ lớp vỏ cây bong tróc. Càng tiến bước xuyên qua khu rừng, tiếng báo động càng ồn ào hơn.

Ba tên, lũ sóc liến thoắng.

Đôi mắt như hai vầng trăng máu, đám cua kỳ cục lắp bắp từ nơi ẩn náu.

Bọn chim cắt thề rằng những thợ săn này đang lùng kiếm trứng của chúng. Hoa cúc ngà lo sợ cho những cánh hoa mỏng manh – và khiến cho Daisy, người rất yêu mến những bông hoa của mình, lo lắng. Ivern trấn tĩnh từng người, và giục họ đi trốn đến khi rắc rối qua đi. Ông vờ không nhận ra Daisy đang theo sau, vì cô nghĩ mình đi lại rất khẽ khàng.

Ông thấy một con shagyak tám sừng nằm chết trên thảm cỏ. Ba mũi tên cắm sâu vào cổ. Một giọt lệ trào ra khỏi đôi mắt Ivern, và chú sóc ông đặt tên là Mikkus bò lên ngực Thụ Thần Thân Thiện và lau nó khỏi gò má ông an ủi.

"Thợ săn lấy thịt làm thức ăn," Ivern nói lớn. "Thợ săn chế tác xương làm đồ chơi và công cụ. Thợ săn lấy lông làm quần áo và thuộc da làm giày."

Thi thể nằm đó đã mất đi tám cái sừng lấp lánh ánh ngọc trai. Ivern chạm xuống đất, và một vòng cúc dại nở rộ quanh con shagyak đã qua đời. Ông thấy một con rắn lục vảy đá trườn đi. Rắn lục vảy đá thông minh trước tuổi nhiều.

"Aaaaan toàn chưa?" con rắn rít hỏi.

Ivern biết lũ rắn thường xấu hổ vì nói lắp và từng tránh dùng những âm khó đọc. Ông đã thách họ sử dụng những từ họ sợ nhất, nhưng họ nằm lòng bài học đó và giờ chỉ nói những từ khó phát âm.

Loài rắn thường đạt được những thành tựu quá mức tưởng tượng.

"An toàn rồi, cậu bé." Sinh vật tội nghiệp này hẳn đã chứng kiến tất cả. "Cuộn mình ở đây và trông chừng con shagyak cho ta nhé," Ivern bảo nhóc rắn lục. "Ta sẽ trở lại sau khi làm rõ chuyện này."

Sừng shagyak kêu lách cách không ngừng mỗi bước Risbell đi, đến nỗi cô phải dừng lại buộc túm chúng vào để tiếng ồn không dọa những con mồi sắp tới chạy mất. Trên thượng nguồn, những cái sừng này đáng giá cả gia tài. Dân thành thị trả giá cao cho những phương thuốc kỳ quặc lắm.

Niko, cô thợ săn hàm vuông chột mắt, phát hiện ra một loạt dấu móng guốc shagyak nữa. Cô quay lại gọi Eddo, gã thị dân giàu có với cây cung xương cá voi. Nụ cười đầy răng và đôi mắt hiểm độc của Eddo khiến Risbell, người trẻ tuổi nhất trong đoàn, rùng mình.

Phía trước, trên trảng cỏ, một con shagyak nữa đang nhấm nháp loại thức ăn yêu thích của nó. Ba thợ săn chầm chậm tiến lại, lặng thinh, không làm xào xạc dẫu chỉ một cái lá.

Đồng loạt, cả ba giương cung lên và ngắm kỹ. Đầu con shagyak vẫn cúi thấp, từ từ tận hưởng bữa tối, để lộ ra mấu thịt trên cổ. Khi bị xuyên qua, cái bướu đó sẽ giữ cho máu chảy trong khi các thợ săn cắt sừng con vật. Giữ cho con shagyak còn sống khi thu hoạch sừng là rất quan trọng để tăng hiệu lực của nó, Eddo đã nói vậy.

Mồ hôi nhỏ giọt xuống cổ cô khi chờ đợi con shagyak ngẩng đầu lên. Vừa đúng lúc ấy, lớp cỏ trên trảng chợt mọc cao bất thường, từ xâm xấp mắt cả đến quá đầu người trong nháy mắt. Ngọn cỏ vươn về hướng mặt trời, hoa nở rộ hàng hàng lớp lớp. Bức tường thực vật hoàn toàn che phủ con shagyak.

Eddo buông rơi cây cung. Con mắt lành lặn của Niko nhìn chòng chọc như muốn lồi ra. Mũi tên của Risbell bất cẩn bay vụt vào không trung. Cô không ra lệnh cho ngón tay buông dây. Cô hoảng sợ tựa lưng vào cái cây gần nhất.

"Tôi đã bảo khu rừng này bị nguyền rủa mà," Risbell lẩm bẩm. "Chúng ta phải đi ngay."

"Tôi từng đối đầu với yêu thuật trước đây rồi," Niko nói. "Cứ làm theo lối cũ thôi."

Cô cho tên vào bao và rút ra con dao găm dài nơi thắt lưng.

Eddo làm theo. Cả hai bảo Risbell ở lại trông coi đám sừng rồi lẳng lặng biến mất sau bức tường cỏ. Cô nín thở chờ đợi, nhưng không thể nghe nổi tiếng chân của họ. Một ngày, cô hy vọng mình có được sự im lặng chết chóc như các bạn đồng hành. Tuy nhiên, cô vẫn không thể rũ bỏ cảm giác rằng bức tường trước mặt chính là một lời cảnh báo. Bà cô từng kể chuyện về những sinh vật ma thuật kỳ quái lang thang trên thế giới này, và giờ những câu chuyện ấy lại gợi về. Chuyện cho trẻ con thôi mà, cô tự nhắc mình.

Một âm thanh lạ lùng vọng qua trảng cỏ. Không phải tiếng kêu của shagyak, mà là tiếng đá nên lên mặt đất thình thịch. Dù cái gì gây ra âm thanh đó, nó cũng đủ để khiến Eddo và Niko bỏ chạy trối chết khỏi bụi cỏ. Da họ tái nhợt, đôi mắt mở lớn. Rồi có thấy thứ đã khiến hai người bạn đường tháo thân.

Một bông hoa cúc ngà nhảy múa phía trên ngọn cỏ. Cảnh tượng thật khó hiểu.

Rồi Risbell nhận ra nó đang đến gần hơn. Cỏ rẽ ra, để lộ một người khổng lồ đá phủ đầy rêu. Một thể sống bằng hoa cương, cực kỳ mạnh mẽ và đi theo nhịp điệu. Risbell đang choáng váng chưa biết chuyện gì xảy ra thì một giọng nói điềm tĩnh gọi tên sinh vật đó.

"Daisy! Cẩn thận chứ. Và... nhẹ nhàng thôi!"

Risbell túm lấy túi ngà, chạy theo Niko và Eddo, cố gắng nhớ lại con đường dẫn về nơi họ cắm trại. Sau mỗi thân cây, một bức tường cỏ mới lại mọc lên. Có gì đó rình rập bên trong đám cỏ, giẫm đạp lên lớp lá cây, và cười khúc khích khi Risbell quay vòng vòng tìm lối ra. Cô đơn độc giữa khu rừng là, dưới mỗi cái cây, cỏ lại trỗi dậy gần như tức thời.

Risbell nhận ra mình đã bị lùa đi y như cách bà cô dùng để chăn cừu. Biết rõ mình đang dấn thân vào một cái bẫy, Risbell nhún vai và đi theo đám cỏ.

Ivern quan sát cô thợ săn trẻ tuổi bước ra khỏi mê cung cỏ và lại gần thi thể con shagyak. Sinh vật tội nghiệp kia trông hoảng sợ lắm. Cô ta rõ ràng chưa từng thấy ai hay cái gì giống ông trước đây. Ông cố tỏ ra nhã nhặn, nhưng con người có xu hướng phản ứng quá cá nhân.

"Vui lòng đừng hoảng sợ. Trừ khi đó là bản tính của cô. Trong trường hợp đó, cứ hoảng sợ đi. Tôi sẽ đợi. Không phiền gì đâu."

Ivern không có ý làm ai hoảng sợ cả. Nhưng làm sao giải thích cho họ hiểu được chứ.

"Làm đi," Risbell nói, giọng cô run rẩy. "Tôi đã xâm phạm, tôi biết. Tôi đặt mình dưới lòng khoan dung của ngài. Hãy làm nhanh đi."

"Nhanh?" Ivern nhún vai. "Chắc chắn rồi. Tôi không thấy cô có chỗ nào tốt hơn để đi cả. Tốt thôi."

Cô gái nhắm mắt lại và ngẩng cao đầu, để lộ cổ. Cô lần tay xuống bao kiếm nơi thắt lưng và nắm chặt thanh đao. Nếu hắn đến, sẽ có bất ngờ đấy.

"Nhưng tôi chỉ muốn biết tại sao," Ivern vui vẻ nói. Ông chỉ những ngón tay như cành cây vào xác con shagyak. Tay ông vươn dài hơn, chạm đến lưng con thú và nhẹ nhàng vuốt ve bộ lông dính máu.

Risbell rút dao ra và thấy đau nhói nơi mắt cá. Cảm giác lạnh lẽo lan lên chân cô. Khi nhìn xuống, cô thấy thủ phạm: con rắn lục vảy đá, loài độc nhất trên toàn Aulderwood.

Phần vì tức giận, phần vì bản năng, cô bổ xuống con rắn.

"Không!" Ivern hét lớn.

Rễ cây mọc lên từ đất và túm lấy tay cô, ngăn lại đòn đánh. Chúng quấn quanh cổ tay, mắt cá và đầu gối cô. Cô buông rơi con dao trong lúc vùng vẫy thoát ra.

"Tôi sắp chết!" cô hét. Chất độc lạnh lẽo đã lan qua đầu gối.

Con rắn trườn đến dưới chân Ivern và leo lên ngươi ông đến khi biến mất dưới nách. Nó hiện ra từ phía sau đầu ông, cuộn mình quanh một nhánh cây và thè cái lưỡi chẻ ra liếm tai Ivern.

"Xxxxxin lỗi," con rắn rít lên. "Gggggiật mình."

"Làm ơn," Risbell nói. "Giúp tôi."

Ivern nghĩ mất một giây.

"À vâng!" Đôi mắt ông ta sáng lên. "Có một thứ yêu mến shagyak. Đặc biệt là những con đã chết.

"Và vui lòng tha lỗi cho Syrus; nó vừa mới sinh và không biết cách kiểm soát nọc độc. Tôi e nó đã cho cô nguyên liều rồi. Nó nhờ tôi bảo cô nó rất xin lỗi. Cô làm nó giật mình và nó hành động thuần túy theo bản năng thôi," Ivern nói. "Giờ, quan sát nhé."

Người cây quỳ xuống trước xác con shagyak, nhắm mắt lại, và ngân nga một khúc ca sâu lắng. Đôi tay ông đặt trên đất, ngón tay xòe rộng. Tia sáng xanh đổ từ trên đầu xuống cánh tay, rồi xuống mặt đất. Nấm mọc lên từ thi thể, mới đầu nhỏ, xong lớn dần trong lúc xác con shagyak phân hủy. Rất nhanh, chỉ còn lông, xương và một quân đoàn nấm tím.

"À, nấm chữa chích," Ivern thở phào. Ông nhẹ nhàng nhổ một cây. "Luôn luôn đúng lúc."

Dây leo rút khỏi người Risbell. Cô đổ xuống một đống. Đôi tay ngay lập tức ôm lấy trái tim. Nọc rắn lục đã lan đến ngực.

"Ăn cái này đi," Ivern nói, đưa cây nấm tím cho cô gái đang hấp hối. "Nó không ngon lắm, nhưng cũng không đến nỗi quá dở đâu."

Risbell không hiểu lão người cây kỳ lạ này định làm gì, nhưng lúc này cô đâu có nhiều lựa chọn. Giọng nói vọng lại từ quá khứ. Bà của cô. Tin vào thiên nhiên đi; Thụ Thần Thân Thiện không bao giờ dẫn con đi sai đường đâu.

Cô chộp lấy cây nấm từ tay Ivern. Nó có vị như trà đắng và phù sa; bữa ăn cuối cùng đáng thất vọng. Rồi cái lạnh như băng quanh tim cô tan ra và rút dần. Trong vài phút, chân cô lại cử động được.

Trong lúc cô hồi phục, Ivern làm một bài thuốc bằng lá, nhựa cây, và nước từ suối nguồn ông tìm ra bằng ngón chân. Ông đổ nó vào cái tổ chim cắt thả xuống tay.

"Là ông đúng không? Thụ Thần Thân Thiện."

Ivern nhún vai như thể không biết. "Cô biết chúng ta làm gì ở đây được không?" ông nói, hướng sự chú ý sang đống xương shagyak. "Rêu luôn thích những chỗ thế này."

Ngay khi ông nói thế, một tấm thảm rêu dày phủ lên đống xương. Cùng với nấm, chúng khiến cảnh tượng tang thương trước đó trở nên tươi đẹp.

"Sheldon sẽ thích những gì diễn ra với bộ xương của nó. Lửng sẽ dùng xương sườn của nó làm chỗ trú bão mùa thu. Không gì bị lãng phí cả," Ivern nói, hướng sự chú ý sang Risbell. "Nghe có vẻ vô lý, nhưng lại hợp lý đến hoàn hảo. Nếu nó không chết, thì cô sẽ không sống."

"Chúng tôi chỉ muốn sừng," Risbell nói. Cô cúi gằm mặt xuống vì xấu hổ. "Người giàu muốn có chúng. Sẵn sàng trả hậu hĩ."

"Ta vẫn nhớ tiền. Nó hiếm khi là một động lực tốt."

"Tôi biết chúng tôi không nên làm điều đó. Bà tôi từng bảo tôi rằng nếu phải xuống tay, con phải tận dụng tất cả để vinh danh con vật đó."

"Tôi mong được gặp bà cô lắm," Ivern nói.

"Bà đã về với đất rồi."

"Và đất vinh danh bà."

"Tôi rất tiếc," Risbell nói sau một thoáng im lặng.

"Mọi sự sống đều đáng quý." Sự ân cần ấm áp và khoan dung trong giọng nói của Ivern khiến Risbell bật khóc. Ivern vỗ nhẹ lên đầu cô. "Tôi có thể đã không tự mình xử lý tốt mọi chuyện. Tôi có rất nhiều điều để nhớ về con người, và có rất nhiều điều tôi quên mình đã từng học được."

Ivern giúp Risbell đứng dậy.

"Tôi phải đi đây. Tôi đã hứa với nòng nọc Hồ Phương Nam rằng tôi sẽ giám sát cuộc bầu chọn vua lá súng. Một cuộc đua gay cấn đấy."

Một lát sau, Risbell rời khỏi rặng cây gần sông. Sau khi hớp vài ngụm nước, cô đào một cái hố và nhẹ nhàng đặt đống sừng shagyak vào trong. Cô bốc một nắm đất và ngân nga những lời nguyện cầu danh dự mà bà cô đã dạy. Cô lặp lại nghi lễ đến khi đám sừng được chôn lấp. Rồi cô cúi đầu tỏ lòng tôn kính và rời đi.

Từ sâu trong rừng Aulderwood, Ivern mỉm cười trước cử chỉ ấy. Đàn shagyak sẽ tự hào lắm đây.