Nhìn Chi Lợi bị đánh đến người không ra người, ma không ra ma, nhiều người quên mất cả tụi mật thám có thể đang nghe ở bên ngoài, căm phẫn kêu lên:

" Ui chao. Con nít mà họ tra khảo đến nước ni thì không biết họ là cái giống chi nữa."

" Chắc họ không con, không cái. Toàn đồ tuyệt tự cả."

Người lộ vẻ xót xa, uất ức hơn cả là một ông cụ khoảng trên dưới bảy mươi nhưng dáng bộ khí sắc còn chục thước. Ðầu quấn khăn nhiễu tam giang, tóc búi củ hành, râu ba chòm dài gần chấm ngực, mặc áo đoạn năm thân. Suốt ngày cụ ngồi xếp bằng ở một góc buồng giam, từ bi từ tại, như tham thiền nhập định. Nghe đâu cụ bị bắt vì có hai con trai là cán bộ Việt Minh cao cấp. Cụ ngồi sát bên Chi Lợi, đưa bàn tay khô héo nhăn nheo, sờ nắn khe khẽ những vết đánh tím bầm trên mặt nó. Nước mắt cụ tự nhiên ứa ra, lăn dài trên đôi gò má hóp, chui biến vào chòm râu bạc. Cụ nâng vạt áo lên chùi mắt, hỏi nó:

" Chớ họ vu cho cháu tội chi mà họ đánh đập cháu dữ?"

Chi Lợi mấp máy cặp môi sưng vều, yếu ớt trả lời:

" Dạ họ nghi cháu là tình báo, liên lạc của Việt Minh ạ."

" Răng cháu không nói với họ.Tui nhỏ ri thì đã biết cái chi mà vu cho tui là tình với báo?"

" Dạ không chối được. Họ bắt cháu có cả truyền đơn Việt Minh."

" Dại quá cháu ơi. Thì cháu cứ nói là thấy giấy rớt giữa đường, tui không biết mới lượm chơi."

" Nhưng cháu mang cả ngàn tờ lận ạ."

Cả buồng giam đều phải phì cười. ông cụ cũng mếu máo cười. Ông cụ tự nhiên buộc miệng khen:

" Giỏi. Giỏi. Ừ, mang cả ngàn tờ thì khó chối thiệt."

"Cháu cũng không thèm chối. Làm thì nhận chớ sợ chi mà phải chối, ông?"

" Nhưng đã nhận rồi thì việc chi họ còn đánh?"- Anh thợ máy hỏi chen vào.

"Họ còn bắt em phải khai liên lạc với ai? tên chi, ở mô? Bắt khai thế thì làm sao mà khai được."

Bên ngoài song sắt cửa bỗng có tiếng nạt:

" Ai cho phép tụi bây được xúm xít nói chuyện với nó. Bay không biết nó là loại Việt Minh nguy hiểm à? Bay muốn ăn roi c*c bò chắc?"

Mọi người giật bắn, ngẩng lên nhìn, bản mặt to bè của thằng cai ngục với cái mũi sần sùi, bằng nắm đấm, cặp mắt trợn ngược, áp dính vào chấn song sắt. Ông cụ nói:

" Thấy cháu nó nhỏ dại mà bị đòn đau quá chúng tôi thương tình săn sóc cháu, chứ có chuyện chi đâu cậu."

Tên cai ngục nhếch miệng, gằn giọng:

" Nhỏ? Nhỏ thế chứ tụi tao mà ngó lơ một cái là nó chồm lên cứa cổ tụi tao ngay. Tản ra. Bay mà còn xúm lại với nó, đừng có trách tao là ác."

Chi Lợi nằm nghiêng mặt ngoảnh ra phía cửa, nó cố mở hé mắt nhìn xéo lên mặt tên cai ngục. Cặp môi sưng vều như cũng nhếch lên cười:" Mày nói thế mà e là coi bộ đúng đó!"-Nó lẩm bẩm nói vậy, không thành tiếng.

Ðược hai hôm chúng lại xuống xốc nách Chi Lợi lôi lên phòng lấy cung. Lần này trở về, khắp thân hình Chi Lợi không còn một chỗ nào không có lằn roi rướm máu.

____

Ðể Con đánh đồn Hộ Thành có thì giờ hồi lại trận đòn cũ. Trước khi hỏi cung tiếp, bọn an ninh gọi đến con bé bán kẹo gừng, một trong mấy đứa tay chân lợi hại của anh Đồng.

Con bé bán kẹo gừng bị bọn an ning viên giải cùng với Chi Lợi về ty An ninh. Khi bước qua cái cổng có hai cánh cửa sắt lớn với hai thằng bảo vệ quân to con cầm súng đứng gác. Hai trụ cổng đội tấm biển đề *Ty An Thừa Thiên*. Chi Lợi ngoảnh nhìn con bán kẹo gừng gầy gò, ngơ ngác, lủi thủi đi sát bên mình, tay bị trói bằng dây điện thoại liền vào tay mình. "Thiệt là chuyện cắc cớ" -Chi Lợi nghĩ nhanh như người đang bơi giữa sông, con bé như thanh củi rêu đang trôi, tự nhiên vướng vào người mình rồi mắc cứng vô luôn. Không biết rồi đây nó có gỡ ra được mà trôi đi không? Con Thư Hoa mà biết chuyện ni thì chắc nó phải cười đến nứt lòng mà chết.

Từ hôm vào đây Chi Lợi vẫn nằm chung với nó trên một mảnh bao tải rách ở góc trong cùng buồng giam. Mảnh bao tải là của người đàn ông có dáng dấp thợ máy cho hai đứa.

____________________________

Ðêm đầu tiên, hai đứa lúi húi lấy tay phủi bụi rác trên nền gạch, dọn chỗ nằm. Anh thợ máy nằm ở góc đàng kia đưa mắt nhìn chúng. Anh chợt nhổm dậy rút cái bao tải đang lót dưới lưng, lấy mảnh dao cạo giấu dưới hòn gạch, cắt làm đôi, quẳng cho hai đứa một nửa. Xong anh lại nằm vật xuống, không nói một tiếng, hai tay ôm lấy bụng.

Ba ngày đêm nằm chung với nhau Chi Lợi mới có dịp nhìn kỹ * Thanh củi rêu* này. Nó teo tóp, quắt queo như một thân cây non bị đem phơi nắng. đầu nó nhỏ, cái mũ phở cứ xoay tròn trên đầu như chong chóng. Chốc chốc nó lại đưa tay chộp mũ như sợ gió thổi bay. Da mặt nó xanh bủng xanh beo, cặp mắt to mà tròn ủng. Nó có cái nhìn lén lút sợ sệt, nhẫn nhục chịu đựng, cái nhìn của những con vật nuôi trong nhà thường xuyên bị hàng hạ, đánh đập.

Lúc bị bắt, rá kẹo gừng của nó còn đến hơn một nửa, trên rá đậy cái mẹt lấm tấm bột trắng. Hôm đầu tiên, khi tên cai ngục cởi trói cho nó và Chi Lợi, mở cửa đẩy hai đứa vào buồng giam, nó cứ đứng sững ở gần cửa, hai cánh tay vòng ra ôm khư khư rá kẹo như sợ bị ai giật mất. Nó bất chợt òa khóc rất to. Nước mắt nước mũi chảy ướt hết một mảng áo. Lúc ấy cả buồng giam mới biết nó cùng chung số phận với họ. Chi Lợi thấy nó khóc thảm thiết quá liền nổi cáu. Chỉ vì ngượng với những người xung quanh đang chăm chăm nhìn mình.  Chi Lợi đẩy nhẹ con bé kẹo gừng, nói như gắt:

" Việc chi mà mày khóc? Có khóc hết hơi thì người ta chẳng tha mô. Đi vô chỗ góc kia tìm chỗ mà nằm nghỉ cái cho khỏe còn hơn."

Chi Lợi len qua những người đang nằm ngồi ngang dọc, đi vào chỗ còn trống ở góc trong cùng, dọn dẹp chỗ nằm cho cả hai đứa. Chi Lợi kéo tay nó ngồi xuống bên cạnh nói:

" Thôi em đừng khóc nữa, nằm xuống đây mà ngủ đi một giấc. Rồi sáng mai xin người ta tha cho về, khóc làm chi thêm tốn hơi, em ạ."

Thấy hai tay nó vẫn ôm khư khư rá kẹo đeo trước bụng, Chi Lợi lại bắt đầu gắt lên:

" Mày cởi ra rồi để lên phía đầu nằm kia. Ai người ta lấy mà cứ ôm kè kè bên mình."

Nó nhìn Chi Lợi vẻ sợ sệt, nghi ngờ, không biết có nên nghe theo hay không.

" Thì kệ mày. Cứ ngồi đó mà ôm lấy rá kẹo cho đến sáng mai."

Chi Lợi ngả lưng xuống tấm bao tải, ngoảnh mặt vô tường. Ngồi mãi cũng mỏi, con bé bán kẹo gừng đành phải cởi rá kẹo, sẽ sàng đặt lên phía đầu nằm, nằm co quắp sát bên Chi Lợi.
Sáng hôm sau vừa choàng tỉnh dậy, hai tay nó đã chấp ngay lấy rá kẹo. Nó mở cái mẹt đậy, nhìn và kêu lên một tiếng to, giọng sợ hãi:

" Ui chao ơi. Kẹo chảy nước hết rồi."

Nó có vẻ sợ rá kẹo chảy nước hơn cả việc bị bắt vào tù. Cả ngày hôm đó nó chỉ ngồi xắm nắm sửa sang rá kẹo. Nó vét bột áo dưới đáy rá, bốc bỏ lên cái mẹt bột áo và cẩn thận xếp ra một góc. Bàn tay nó mới khéo léo, thành thục, tỷ mẩn làm sao. Bột và nước kẹo chỉ dính tí chút ở chóp mấy đầu ngón tay. Chi Lợi ngồi dựa lưng vào tường, nhìn nó ngồi dạng hai cẳng chân như hai ống quyển, làm mầu làm mè cho những viên kẹo mà phải phì cười.

" Em sửa sang làm chi cho mệt. Trước sau rồi cũng chảy nước hết thôi."

" Trưa ni là em bán hết chứ dại chi để cho chảy nước hả chị."

Nó nói không ngẩng lên, bàn tay vẫn thoăn thoắt áo bột cho kẹo, môi mấp máy đếm số kẹo.

" Em bán ở mô mà bán hết mau thế?"

" Em chỉ đi một vòng từ cửa Đập Đá xuống chợ đông Ba, vòng qua cầu Gia Hội rồi vòng về cầu Bảo Vinh là hết, chớ khó chi?"

"Nhưng lỡ người ta không thả em ra, giam em cả tháng thì làm sao?"

Nó hoảng hốt nhìn Chi Lợi, bàn tay đang lăn kẹo sững lại giữa mớ bột.

" Ui chao ôi. Thế thì chết em."

" Chết cóc khô chi. Chảy nước thì đem ra ăn quách đi."

Nó trề môi ra vẻ chế giễu khi câu nói dại dột của Chi lợi.

" Ăn? Có mà em muốn chết. Chị cứ làm như là kẹo của cha mạ mình sai mình đi bán không bằng. Em mà để cho kẹo chảy nước chiếc mô là mấy roi quăng mông đít chiếc đó."

" Thế em đi bán kẹo cho ai?"

" Bán cho mụ Cả Lễ, chủ lò kẹo gừng, kẹo đậu phộng, kẹo kéo ở Bảo Vinh, chị không biết à? Em ở cho mụ. Mụ giao cho em mỗi ngày phải bán cho hết năm trăm kẹo. Sáng đi, tối về, phải đem nộp đủ cả vốn cả lời. Thiếu một xu là mụ bắt nhịn đói. Mụ chửi cho lút mặt lút mũi. Mụ tổ tiên cha mày."- Nó nhại giọng chửi. - "Mày bán không có lời thì ra ngoài bờ sông xúc cứt mà ăn. Bà chẳng có cơm mô mà cho mày hốc để mi đi chơi..ơi... Gặp phải ngày mưa ngày gió, lỡ để kẹo chảy nước, bán ế thì cứ việc nằm dài sấp mặt trận khu ra mà ăn roi mây. Thế đó, có giỏi cứ để cho kẹo chảy nước mà ăn..."

Nó kể với giọng dửng dưng như đã quá quen với tất cả những cái đó. Câu chuyện của nó làm cho cả buồng giam chú ý. Anh thanh niên có dáng dấp học trò hỏi:

" Thế cha mẹ em mô cả rồi?"

" Cha mẹ em chết hết năm đói rồi ạ. Em phải đi ăn mày ở ngoài chợ đông Ba. Một bữa, mụ nớ đi chợ gặp hỏi chuyện rồi đem em với hai đứa nữa cũng bằng em về nuôi. Mụ bắt tụi em đi bán kẹo gừng kẹo đậu phụng cho mụ."

Nó trả lời, giọng không lộ chút buồn thương, đưa mấy ngón tay lên miệng mút mút chỗ mật và bột dính.

Lúc đầu Chi Lợi nhìn nó với cái nhìn vừa thương hại vừa ác cảm. Con nít mà nom nó dễ ghét thế nào ấy. Cặp mắt thì lấm la lấm lét, dáng bộ thì co ro run rẩy như con chó đứng trước cái gậy giáng cao của chủ. Nhưng sau khi nghe nó kể chuyện, Chi Lợi thấy lòng se lại. "Kể nó cũng khổ và tội nghiệp thật." -Chi lợi nghĩ bụng.Chỉ nhìn nó săn sóc cái rá kẹo gừng, mút mấy đầu ngón tay dính mật bột với vẻ đói khát thèm thuồng, chi Lợi đã hình dung khá rõ sự độc ác của mụ chủ khốn nạn của nó. Chi Lợi hỏi:

" Em tên chi?"

"Ninh Nghệ Trác. Trước em tên là Gái, nhưng mụ chủ chửi. Mày như bãi cứt khô năm nắng mà đòi là Gái. Rồi mụ cải tên em là Nghệ Trác. Ai gọi tên em là Gái là mụ đè em ra mụ đập."

Anh thanh niên bị tình nghi là trưởng ban ám sát buột miệng chửi:

" Tổ cha cái loại người đó phải cho đạn găm vô óc, để sống làm chi cho nhớp đất."

" Em mấy tuổi rồi?"

"Mười hai ạ."

ông cụ đang ngồi từ bi từ tại, lắc đầu chép miệng:

" Đứa cháu nội ông ở nhà lên mười mà còn cao to phốp pháp hơn cháu."

Nó ngước cặp mắt to tròn nhìn ông cụ, nói:

" Cháu được ăn mỗi bữa có hai chén cơm lưng lưng với muối mè mặn chát, không ngày mô roi không quất lên đầu lên lưng thì lớn làm sao được ông."

Chi Lợi nhìn rá kẹo gừng, nói với nó:

" Chưa chắc hôm ni người ta thả em ra, mà ngó ra chỉ đến sáng mai là kẹo gừng chảy nước hết. Hay thì em nhờ các anh các bác ở đây mỗi người mua cho một ít. Không đến lúc thả ra không bán được xu mô cho mụ chủ thì em chết..."

Cả buồng giam nhiều người cùng nói:

" Ừ, đưa lại đây tao mua cho mấy đồng."

Nhiều người lần cạp quần, móc túi áo lấy tiền.
Anh thợ máy cười nói:

" Nhưng em phải giả bộ như đang bán ngoài phố ấy. Đeo rá vô cổ rồi đi quanh mà rao..."

Nhiều người hưởng ứng:

" Ðúng đúng. Phải rao cho thiệt hay thì sẽ mua hết rá kẹo. Không thì thôi."

Vẻ mặt con Nghệ Trác vụt tươi hẳn lên. "Hơ hơ.. Bị bắt vô tù mà lại hóa hên." -Nó mừng rơn nghĩ bụng. Bán ở đây chẳng lo đứa mô tranh mất khách của mình. Nó yếu, bán hàng thường bị những đứa khỏe hơn ăn hiếp, tranh mất khách. Nó đứng ngay dậy, chụp cái mũ phở lên đầu, đeo quai rá kẹo gừng vô cổ, rao khe khẽ:

" Ai kẹo gừng đê... ê... ê..."

" Phải rao to như lúc rao ngoài phố ấy."- nhiều người cười nói. - "Rao nhỏ trong cổ thế ai biết mày bán cái chi mà mua."

Con Trác sợ sệt nhìn ra cửa:

" Nhưng lỡ họ nghe tiếng họ đập chết thì sao ạ?"

" Việc chi đến họ mà họ đập?" - Anh thanh niên hỏi ngược lại-" Ði bán kẹo gừng chứ có mần trưởng ban ám sát mô mà lo họ đập?"

Ðược cả buồng giam khuyến khích, con Trác cất cao giọng rao to:

" Ai ăn kẹo gừng đê..ê..ê.. Kẹo gừng nóng mới ra lò...Ngọt như đường cát, mát như đường phèn.. én... én... đê."

Giọng rao nó quả là tuyệt, lanh lãnh trong veo, ngân nga và vang rất xa. Cái cảnh tranh tối tranh sáng buồn bã ảm đạm, nhớp nhúa của buồng giam như bỗng tan biến bởi giọng rao lảnh lót của nó. Nhiều người nhắm mắt lại, tưởng như đang đứng trên một đường phố, hay ngồi trên ghế đá dọc bờ sông Hương, đầu cầu Tràng Tiền, dưới bóng mát tán lá xanh đậm cây me, cầy phượng, cây mù u. Góc này, góc kia nhiều người vui vẻ cất tiếng gọi:

" kẹo gừng bán năm đồng đấy à?"

" Bán một đồng thôi. Bán rẻ vô nghe."

" Kẹo mới ra lò chi mà ướt mèm thế."

Buồng giam phút chốc nhộn nhịp và vui hẳn lên. Góc này góc kia nổi lên tiếng nhai kẹo lốc cốc, tiếng xuýt nước ngọt, tiếng bình phẩm khen chê kẹo bở kẹo dai. Loáng một cái, rá kẹo đã vơi hẳn, chỉ còn vài chục chiếc. Con Trác sướng rơn, miệng nó cười, mắt nó cũng cười, tiếng rao của nó cũng lảnh lói vang xa. Và sự vui mừng của nó như lây ra tất cả mọi người.

" Tổ cha tụi bây muốn làm loạn nhà tù à?"

Tiếng quát giật giọng làm mọi tiếng động vui nhộn vụt ngừng cả lại như bị một lát dao chém đứt ngang. Tiếng xích sắt loảng xoảng, tiếng khóa lách cách, cánh cửa giật mở toang. Tên cai ngục cầm cây roi da sừng sộ bước vào. Một người nào đó nói:

" Tụi tui mua kẹo gừng ăn chứ có dám làm chi mô."

Hắn quắc mắt nhìn mọi người, rồi như không biết trút tức giận vào ai, hắn bước vào giữa buồng, quất một roi tướt thịt vào giữa tấm lưng bé bỏng, còm nhom của con Nghệ Trác. Hắn co chân dộng một đạp làm nó ngã dúi vào tận góc phòng, mấy chục chiếc kẹo gừng chưa bán hết và bột trắng đổ tung tóe lên đầu lên cổ những người ngồi gần đó. Chi Lợi giận muốn phát điên, tay chân nó run lên lẩy bẩy. Nó đưa tay ra sau lưng, nắm lấy hòn gạch vỡ mà nó vẫn kê làm gối.

Một người ngồi cạnh liền giữ chặt tay nó lại. Cảnh đó diễn ra chỉ là khoảnh khắc trong bóng tối, mờ mờ ảo ảo phía góc buồng, tên cai ngục không nhìn thấy. Hắn gầm ghè quát lên:

" Tụi bay cứ liệu cái thần hồn. Một tay thằng này đã từng đánh chết khối người tù Cộng sản cứng đầu cứng cổ nhất ở lao Thừa Phủ trước kia. Hạng tụi bay thì chưa thấm béo chi đâu."

Hắn hằm hằm bước ra, đóng sầm cửa, khóa lại.Bị đánh quá bất ngờ, con Trác không kêu được một tiếng, nằm lịm, chết khiếp. Chi Lợi bò ra đỡ nó dậy, rồi lần mò nhặt những chiếc kẹo rơi vãi bỏ vào rá cho nó.

" Thôi đi vô kia nằm chút cho đỡ đau, kẹo văng ra chị thu lượm cho hết rồi đó."

Con Nghệ Trác lết vô chỗ nằm, gương mặt còn dại đi vì chưa hết cơn khiếp đản. Nó nằm xuống bên cạnh Chi Lợi, tay chân vẫn còn run rẩy. Lát sau, nó bật khóc thút thít, vừa khóc vừa nói nhỏ vào tai Lợi:

" Chị có ăn kẹo thì ăn đi ạ. Em bán thế là đủ vốn rồi. Chị muốn ăn mấy cái thì ăn, em không lấy tiền của chị đâu."

Nghe nó nói tự nhiên Chi Lợi ứa nước mắt, quàng tay ôm ngang người nó kéo sát vào lòng mình.

______________________________

16:45/15/12/2021