Hỏa tà còn gọi là nhiệt tà. Hỏa là lửa, tính nóng, hay phát bệnh vào thời tiết nóng này. Hỏa tà cũng có thể phát sinh do các nguyên nhân bên ngoài khác khi gây bệnh bị uất lại mà hóa thành hỏa Đặc điếm gây bệnh của hỏa tà:

+ Hỏa là dương tà nên khi xâm phạm cơ thể sẽ gây chứng thực hoả với các biểu hiện như sốt cao, khát nước, mặt đỏ, mạch nhanh. Thực hỏa thường phát bệnh nhanh mà chuyển biến cũng nhanh.

+ Hoả tà dễ làm tổn thương tân dịch với các biểu hiện như khát thích uống nước lạnh, nhiều mồ hôi, mặt đỏ, mắt đỏ, môi miệng khô, tiêu bón, tiểu ít và đỏ.

+ Hoả tà hay bốc lên nên khi gây bệnh thường có biểu hiện bốc hỏa tùy theo các tạng phủ bị bệnh. Ví dụ Tâm hoả bốc lên thì thao thức không ngủ được, nặng thì tâm thần không tự chủ, nói mê sảng, Vị hoả bốc lên thì lợi răng sưng đau, ói máu, chảy mảu mũi. Can hoả bốc lên thì hay cáu giận, mắt nhức sưng đỏ, nhức đầu.

+ Hoả tà gây bệnh dễ dẫn đến lở loét, nung mủ cục bộ.

+ Hoả tà hay thúc ép huyết chạy bừa bãi thậm chí thoát khỏi lòng mạch với các biểu hiện như nôn máu, chảy máu mũi, xuất huyết dưới da.

+ Hoà có thể sinh ra nội phong với biểu hiện sốt cao, tứ chi co giật, hai mắt trợn ngược, gồng cứng cổ gáy lưng.

Cần phân biệt thực hỏa (thực nhiệt) với hư hỏa (hư nhiệt). Hư hỏa phần lớn do nội thương gây ra (rối loạn chức năng tạng phù, mắc bệnh lâu ngày làm hao tổn tinh, tâm thần không được thư thải), với các biểu hiện như khởi phảt bệnh chậm, quá trình bệnh kéo dài, sốt âm ỉ thường xuất hiện về chiều, ra mồ hôi trộm, bứt rứt, gò má đỏ ửng, miệng họng khô, ho khan không đờm hoặc đờm có máu, ù tai, hay quên, đau lưng, di tinh.