Tuyết tan, trời lạnh hơn.

Mặt trời dâng dần lên cao, tinh không không một gợn mây, vậy mà trước mái hiên, nước tuyết tan theo mái ngói lại chảy xuống như một trận mưa tí tách, từng giọt nước tựa như châu như ngọc rơi xuống khay bạc.

Thư đồng Liên Xác cúi xuống làm sạch giày rồi mới bước vào phòng, thao thao bất tuyệt: "Thiếu gia, mấy hôm nay tứ lão gia đến từng nhà trong phố khuyên các vị tướng công trong tộc cùng nhau phản đối việc lập đền thờ. Còn có chuyện hay hơn nữa cơ, ngày hôm qua, các bà các thím trong tộc còn tới gặp tam lão gia khóc lóc ăn vạ, họ nói nếu dòng tộc lập đền thờ, họ sẽ bỏ về nhà mẹ đẻ hết."

Phó Vân Chương vốn đang nhìn xa xăm chốn nào bỗng quay lại hỏi, "Tứ lão gia của chi nào?"

"Cái nhà ở cuối phố bên kia, mười năm trước mới từ quê lên ấy ạ. Chính là tứ lão gia mà năm nào cũng đưa thuyền buôn đi xuống phía nam, vận chuyển hàng hóa ngược lên phía bắc tới phủ Khai Phong bán ấy ạ." Liên Xác thưa.

Phó Vân Chương gật đầu, khẽ ừ một tiếng.

Thư phòng lạnh cóng, Liên Xác lạnh đến mức run cả người, vén rèm lên thì thấy chậu than đã tắt ngấm từ đời nào. Hắn vội lấy kìm sắt đi gắp thêm than, hầm hừ: "Nha hoàn tiếp than lười nhác trốn ở chỗ nào rồi? Than đã cháy thành tro hết cả, phòng lạnh như thế, sức khỏe thiếu gia vốn đã không tốt, làm sao chịu nổi!"

Phó Vân Chương cầm bút lên, cúi đầu viết gì đó, giọng nói không biểu cảm: "Ta đuổi hết ra ngoài rồi. Chút nữa ngươi qua chỗ quản gia chọn hai nha hoàn khác."

Liên Xác ngạc nhiên trong chốc lát nhưng cũng vâng một tiếng thật to.

Loay hoay đốt than một lúc, đợi đến khi thư phòng ấm lên, hắn lau mồ hôi, đứng thẳng dậy thở phào một hơi. Nhị thiếu gia vẫn đang ngồi trước bàn viết thư, hắn không dám quấy rầy thiếu gia, yên lặng đi ra ngoài.

Hắn vào trong viện, hỏi mấy bà tử đang quét dọn, "Liên Diệp và Liên Hoa đâu rồi?"

Hai bà tử mặt mày nhăn nhó, khẽ nói: "Hai đứa nha hoàn kia tính toán quá nhiều, không an phận... Nhị thiếu gia gọi ma ma đưa hai đứa nó đi rồi."

Liêu Xác giật nảy mình, cười lạnh lầm bầm: "Thiếu gia còn tử tế đấy, nếu con mà ở đó, sẽ báo với lão thái thái, xem mấy đứa chúng còn định bày trò gì!"

Bà tử vội vàng bịt miệng hắn, khuyên nhủ: "Con ơi là con, bớt giận bớt giận, coi như là tích đức đi! May mà lão thái thái không biết chuyện này, nếu để lão thái thái biết, cả nhà chúng nó cũng hết đường sống! Lần trước đứa nha hoàn kia, chỉ là ăn mặc cử chỉ hơi quá mức, lão thái thái đã ra tay, đánh chết luôn, con gái người ta mới có mười sáu tuổi, xuân xanh mơm mởn, nói đánh chết là thật sự đánh đến chết. Thêm một chuyện không bằng bớt một chuyện, nhị thiếu gia cũng muốn tránh, mày đừng có đi rêu rao! Cẩn thận nhị thiếu gia tức giận, bán luôn cả mày đi không biết chừng!"

"Được rồi, con hiểu mà, dù sao cũng chẳng phải lần đầu." Liên Xác lè lưỡi. "Lần này con tự đi chọn nha hoàn cho nhị thiếu gia, tiêu chuẩn đầu tiên là phải thật thà, an phận!"

Nhị thiếu gia là phượng hoàng vàng của Phó gia. Nghe quản gia nói bên thư phòng của nhị thiếu gia còn thiếu hai người làm, đám nha hoàn trong phủ đã nhao nhao cả lên, ai cũng muốn nắm lấy cơ hội này.

Ai ngờ kẻ đi chọn người là Liên Xác lại chẳng giống ai, không cần đẹp, không cần thông minh, cũng không cần ân cần dịu dàng, cuối cùng lại chọn hai đứa nha hoàn chuyên làm việc nặng chỉ giỏi cuốc đất trồng trúc kia chứ.

Đám nha hoàn đương nhiên không phục, tìm Liên Xác, nhất quyết bắt hắn chọn lại.

Liên Xác giấu hai tay trong tay áo, miệng cười nhưng giọng nói lạnh lẽo, "Muốn đổi cũng dễ ấy mà, ta về nói với lão thái thái, các ngươi thấy thế có được không?"

Đám nha hoàn nhìn nhau, vội vàng lủi mất.

Lão thái thái lúc nào cũng mong ngóng nhị thiếu gia đỗ đạt, quản thúc vô cùng nghiêm khắc. Từ khi nhị thiếu gia mới ba tuổi, bắt đầu học vỡ lòng, đã phải thức dậy đọc sách từ lúc trời còn chưa sáng, rồi chong chong đến tận nửa đêm, thư phòng vẫn còn sáng đèn. Một năm 360 ngày, nhị thiếu gia đều phải đứng trước bài vị lão thái gia đọc một chương sách, lễ tết cũng không nghỉ.

Tiểu quan nhân trong huyện tầm mười ba mười bốn tuổi đã đánh tiếng cho bà mối làm mai, cân nhắc chọn lựa để lo việc hôn nhân, mười lăm mười sáu tuổi thì cưới vợ, mười tám mười chín đã có con. Nhị thiếu gia giờ cũng đã gần mười tám tuổi vẫn chưa cưới vợ. Đó là lão thái thái sợ nhị thiếu gia phân tâm nên trước đó đã thông báo rộng rãi nhị thiếu gia sẽ không cưới vợ sớm, đợi nhị thiếu gia đỗ tiến sĩ sẽ tìm cho y một nương tử tốt ở Bắc Trực Lệ.

Người trong huyện ghen ghét, lén nói lão thái thái không biết lượng sức, cóc mà đòi ăn thịt thiên nga. Người trong Phó gia lại thấy thế là đương nhiên, mấy đứa con gái nhà quê làm sao xứng đôi với nhị thiếu gia? Nhị thiếu gia xuất chúng như thế, ắt phải cưới thiên kim tiểu thư ở kinh thành mới đúng.

Lo bọn nha đầu làm hỏng thị thiếu gia, lão thái thái không cho phép nha hoàn hầu hạ bên người nhị thiếu gia tô son điểm phấn, ai dám quyến rũ nhị thiếu gia, loạn côn đánh chết, không ai được phép xin cho.

Đám nha hoàn cũng biết quy định này, đâu dám giỡn mặt lão thái thái mà dây vào nhị thiếu gia.

Đuổi hết đám phiền phức nọ đi, Liên Xác lạnh lùng dẫn hai đứa nha hoàn đang thấp thỏm lo lắng tới thư phòng thỉnh an nhị thiếu gia.

Hai nha hoàn mặt mày ngơ ngác, tới lúc vào tới trong viện của nhị thiếu gia mới dám khẳng định mình không phải đang mơ.

Ấy thế mà họ lại có thể hầu hạ nhị thiếu gia!

Hai người nhìn nhau, không dám thở mạnh, vừa áp lực vừa kích động, vội quỳ xuống dập đầu với nhị thiếu gia.

Phó Văn Chương ngồi ở bàn đọc bản sao chép trình văn (có giải thích của tác giả ở cuối chương) nên cũng không ngẩng đầu lên.

Liên Xác đưa mắt ra hiệu cho hai đứa nha hoàn, "Được rồi, các ngươi ra ngoài trước đi, chút nữa dưỡng nương sẽ đưa các ngươi đi nhận quần áo và tiền công, nhớ học quy củ cho tử tế."

Hai nha hoàn vâng dạ, cung kính lui ra.

"Thiếu gia, ngài có khát nước không? Hay là đói bụng? Tiểu nhân bưng cho ngài một bát chè bột củ sen nhé? Hôm qua nhà bếp mới làm một mẻ bánh quai chèo, còn có tai lợn chua ngọt, cả sủi cảo nữa, vừa thơm vừa giòn, ngài muốn ăn đồ ngọt đồ mặn gì cũng có cả." Liên Xác chờ hồi lâu vẫn không thấy nhị thiếu gia đáp lại, cúi xuống khơi lại chậu than cho cháy đượm, sửa sang giá sách, lấy hết can đảm bước lên hỏi tiếp, "Hay tiểu nhân mang lên cho ngài một bát mì nhé? Ngài muốn ăn mì gà xé sợi hay mì chả cá?"

Phó Vân Chương hơi cau mày, ngước mắt lên nhìn hắn một cái, chỉ chiếc hộp đựng giấy bút mực viết và nghiên mực bên cạnh, "Mang cái này biếu tứ thúc."

Liên Xác thưa, "Vâng ạ!" Sau đó hỏi tiếp, "Hay ngài muốn ăn miến? Hay xôi bát bảo vậy?"

Đôi mày Phó Văn Chương càng nhíu chặt.

Liên Xác toát mồ hôi lạnh, chột dạ. Nhưng mà mấy ngày nay nhị thiếu gia chỉ ăn uống qua loa, từ sáng tới giờ mới ăn một bát cháo hạt sen, nếu nhị thiếu gia bị đói, lão thái thái sẽ lột da hắn mất. Hắn hắng hắng giọng, run run nói tiếp, "Còn có bánh trôi rượu..."

Thư phòng im phăng phắc, đến tiếng lật sách cũng trở nên rõ ràng. Phó Vân Chương khẽ nói: "Đi ra ngoài"

Liên Xác thở phào.

oOo

Phó tứ lão gia ra ngoài thăm bạn bè trở về liền dắt lừa đi về phía chuồng gia súc ở tây viện, Vương thúc đỡ lấy roi lừa từ tay ông, "Quan nhân, nhị thiếu gia của đại phòng mới sai người đưa sang mấy thứ, tiểu nhân đã đưa tới đông viện rồi."

"Nhị thiếu gia sai người mang sang à?" Phó tứ lão gia vui mừng ra mặt, không kịp thay ủng đi đường ra đã đi thẳng về đông viện. Trong phòng có đốt than sưởi ấm, bình thường ông vẫn ngồi bên này tính toán sổ sách, lập kế hoạch làm việc, gọi chưởng quầy các cửa hàng qua uống rượu, bàn việc làm ăn nên trong phòng lúc nào cũng có hai gã sai vặt.

Phó tứ lão gia cởi áo khoác bên ngoài ra, ngồi trước chậu than sưởi ấm, gã sai vặt bưng quà tặng mà Phó Vân Chương đã sai người mang sang ra cho ông xem.

Đó là một chiếc hộp lớn nằm trên khay đen, trên hộp khắc hình cây trúc, trong hộp chứa nhiều văn phòng tứ bảo: mấy chiếc nghiên mực Giang Tây, mấy thỏi mực đen, mấy chiếc bút lông Hồ Châu.

Phó tứ gia cả mừng, quay ra bảo gã sai vặt: "Đưa sang cho Khải ca nhi, Thái ca nhi và Anh tỷ nhi, mỗi đứa một phần, nói cho chúng đây là đồ của nhị thiếu gia, phải giữ gìn cẩn thận, đừng làm hỏng."

Gã sai vặt hơi khó xử hỏi: "Quan nhân, thế còn chiếc hộp đựng này thì sao?"

Nghiên mực, bút lông Hồ Châu còn dễ nói, có mấy chiếc, chia ra là được, chỉ có hộp đựng thì chỉ có một. Chiếc hộp này mới là tinh xảo nhất, hộp rất lớn, có thể đóng vào mở ra, gồm ba tầng, mỗi tầng có ngăn kéo riêng, chia làm mười mấy ngăn kích thước lớn nhỏ khác nhau, có ngăn để giấy, để bút, để mực, ngoài ra trong hộp còn có sẵn cả chặn giấy, giá bútt, khay đựng nước rửa bút, sáp đóng dấu, giá nến... Tất cả đồ dùng mà một người đọc sách cần có đều ở trong này.

Phó tứ lão gia quyết đoán, "Khải ca nhi và Thái ca nhi đều có hộp đựng giấy bút rồi, bộ này cho Anh tỷ nhi."

Ông thầm nhủ nhị thiếu gia bỗng dưng lại tặng quà chắc chắn là do chuyện lập đền thờ. Dù sao cũng là nhờ Anh tỷ nhi nhắc nhở ông, ông mới kiên quyết phản đối ý định của tộc trưởng như thế, chiếc hộp này cho Anh tỷ nhi là đúng nhất rồi.

Nhà nhỏ ít người, chuyện chia quà này nhanh chóng đã đến tai mọi người.

Lão thái thái Đại Ngô thị gọi Phó tứ lão gia đến, "Nhị thiếu gia là cử nhân lão gia. Quà ngài ấy tặng thì chia cho Khải ca nhi và Thái ca nhi, dù chúng nó không thiếu đồ dùng nhưng được hưởng chút may mắn cũng tốt. Huống chi người ta còn cẩn thận như thế, toàn đưa đến những đồ cần thiết cho việc học hành, vậy thì càng nên mang đến cho Khải ca nhi và Thái ca nhi dùng. Không hiểu con nghĩ thế nào, mang chiếc hộp tốt như thế đến cho một đứa con gái! Anh tỷ nhi có đọc sách đi thi được đâu!" Bà ngừng lại lấy hơi rồi nói tiếp, "Một đứa con gái thôi, cho nó đồ trang sức là được rồi không phải sao? Lão tứ, con sai người mang chiếc hộp kia về."

Phó tứ lão gia nghĩ ngợi một hồi, quyết định nói dối, "Mẹ, người không biết đâu, mấy thứ kia căn bản là đồ nhị thiếu gia tặng Anh tỷ nhi. Mấy hôm trước con đưa Anh tỷ nhi tới từ đường, gặp được nhị thiếu gia, nhị thiếu gia rất thích Anh tỷ nhi."

Đại Ngô thị nửa tin nửa ngờ. Trong mắt bà, nhị thiếu gia chính là sao Văn Khúc hạ phàm. Nếu mấy thứ kia là do nhị thiếu gia tặng cho chính Anh tỷ nhi thì sao có thể ép Anh tỷ nhi trả lại...

Phó tứ lão gia lại tiếp, "Hộp đựng giấy bút đó Khải ca nhi và Thái ca nhi cũng đã có rồi, có thêm một bộ cũng chẳng ích lợi gì. Hơn nữa, chỉ có một bộ, biết cho đứa nào bây giờ. Cho Thái ca nhi, Khải ca nhi lại bị thiệt thòi, thôi thì cho Anh tỷ nhi, hai anh em nó khỏi phải xích mích vì mấy vật ngoài thân."

Đại Ngô thị nghe xong mấy lời này mới xuôi xuôi: "Thế cũng được". Rồi bà lại nói, "Lão tứ, ta biết con thương Anh tỷ nhi không có cha, cái gì cũng nghĩ cho con bé. Nhưng con không thể quá thiên vị, Nguyệt tỷ nhi, Quế tỷ nhi cũng đều là con gái Phó gia, thậm chí Nguyệt tỷ nhi còn là con ruột của con đấy."

Phó tứ gia không cười nữa, sắc mặt tối sầm, cười nhạt một tiếng, "Lần này lại có ai lắm miệng nói linh tinh với người?"

Trong phòng đột nhiên im phăng phắc, đám nha hoàn cũng nín thở, sợ hãi lùi lại mấy bước.

Đại Ngô thị cũng sững người. Lâu nay bà ăn sung mặc sướng, các con dâu và người hầu kẻ hạ trong nhà răm rắp nghe theo bà, bà có thể chỉ thẳng vào mặt lão tam, mắng con trai vô dụng, cũng có thể cằn nhằn chuyện các con dâu không đủ hiểu thuận với bà nhưng lão tứ là chỗ dựa cuối đời của bà. Đứa con thứ tư này của bà suốt ngày ở bên ngoài làm lụng vất vả, dầm mưa dãi nắng, tiếp xúc với đủ hạng người. Khi nó vui vẻ, nó vẫn có thể cười nói, làm nũng với bà như ngày nhỏ. Bực tức lên rồi, nó không nói không rằng, chỉ cần chỉ tay ra ngoài cửa là chưởng quầy, tiểu nhị ở cửa hàng có khi sợ đến tè ra quần.

Con trai không vui, bà cũng sợ hãi.

Phó tứ lão gia trầm ngâm một hồi rồi lại cười, "Mẹ, Nguyệt tỷ nhi nó ngoan ngoãn thật thà, nó là con gái con, con sẽ chuẩn bị đồ cưới cho nó, rồi sau này chọn cho nó một nhà giàu có, không để nó bị thiệt thòi. Quế tỷ nhi cũng có tam ca và tẩu tử lo, con không tiện nhúng tay, con chỉ có thể nói là con cũng sẽ chuẩn bị đồ cưới cho con bé, chắc chắn không ít hơn Nguyệt tỷ nhi. Nhưng mà Anh tỷ nhi, đại ca mất rồi, lại chỉ để lại một đứa con gái, con bé và đại tẩu là cô nhi quả phụ, từng chịu bao nhiêu vất vả bên ngoài, mới về nhà không được mấy ngày. Đây là cái tết đầu tiên của con bé ở nhà, con thiên vị nó mấy phần thì có làm sao chứ?"

Đại Ngô thị nhíu mày nói: "Nhưng con cũng phải có chừng mực, dù sao cũng là chị dâu, cháu gái, đừng để người ngoài nói ra nói vào."

Phó tứ lão gia cười lạnh, "Miệng của người khác cũng mọc trên người họ, họ muốn nói gì kệ họ. Nếu như Phó lão tứ sợ miệng lưỡi người đời thì năm đó làm sao dám đi theo thuyền buôn với người trong huyện."

Đại Ngô thị không biết nói gì hơn, "Giờ con cũng có con cái, có sự nghiệp, ta cũng không quản lý nổi nữa... Ta chỉ nghĩ cho con, con không sợ người đời nói ra nói vào, chẳng lẽ vợ con cũng không sợ sao? Còn đại tẩu con thì sao? Còn cả Anh tỷ nhi, con bé chắc gì đã muốn thế, con gái thì nên ở nhà học tập người lớn làm thế nào để quán xuyến việc nội trợ, học nhóm lửa nấu ăn, đọc sách viết chữ là việc của đàn ông con trai."

Phó tứ lão gia nheo mắt, hóa ra mục đích chính hôm nay của mẹ ông không phải nằm ở chuyện chiếc hộp đựng giấy bút kia. Ông ngả lưng vào lưng ghế, cần chén trà uống một ngụm, "Người biết rồi ạ?"

Đại Ngô thị tức giận, giọng cũng run run: "Con định cho Anh tỷ nhi đi học sao? Định làm loạn cái gì thế hả? Con ra ngoài xem trong cái huyện này, có ai nhàn rỗi không có việc gì tự nhiên lại cho con gái đi học không?"

Tác giả có lời muốn nói:

Trình văn: Sau kì thi, bài thi của những người thi đỗ được công khai để sĩ tử các nơi sao chép lại. Quan chủ khảo cũng viết bài để làm mẫu cho các sĩ tử cho kì thi lần sau. Nói đơn giản, đây chính là những bài được điểm cao được đem ra làm văn mẫu.

Chú thích của editor:

1. Một số món ăn

Bánh quai chèo

Tai lợn chua ngọt

Xôi bát bảo

Bánh trôi rượu nếp (là bánh trôi tàu bình thường, đến gần cuối cho rượu nếp/cơm rượu vào nấu chung)

2. Hộp đựng giấy bút

Dạng đơn giản

Phức tạp hơn một chút

Theo miêu tả trong truyện, chiếc hộp kia có lẽ còn cầu kỳ hơn thế, có thể gồm nhiều tầng và có chạm khắc hoa văn, những chiếc hộp lớn nhất có thể to như một chiếc tủ nhỏ.