1

QUẬN SHIBUYA, TOKYO THÁNG MỘT NĂM 1924

Con tàu hú lên một hồi còi thong thả báo hiệu sắp rời ga Shibuya tiến về phương nam. Vài giây sau, một luồng khói xám tuôn ra từ ống khói tràn ngập khắp khu phố, làm vẩn đục màu xanh trong vắt của bầu trời Tokyo. Cũng như những buổi sáng khác, đó chính là lúc giáo sư Eisaburo Ueno mở cửa sổ căn bếp hướng ra dòng sông, khóe môi ông khẽ cong lên khi nhìn thấy hàng cây hạnh nhân đang tươi cười và ánh mặt trời nhuộm đỏ những lộc non đầu tiên của chúng.

Vừa bắc ấm trà lên bếp đun, ông vừa lẩm bẩm:

- Đây hẳn là một mùa xuân hiếm có.

Từ tầng trên vọng xuống tiếng nước tí tách rơi. Vợ ông, bà Yaeko, đang tắm và chỉ hơn mười phút nữa thôi, bà cùng cô con gái "rượu" Chizuko của họ sẽ xuống đây dùng bữa sáng.

Giáo sư ngồi xuống ghế và chờ đến khi ấm nước hú còi như con tàu lúc rời ga Shibuya đi về phương nam. Ông đứng dậy rồi châm trà một cách điệu nghệ.

Khi mùi thơm của nước trà bốc lên mũi, vị giáo sư không cầm được phải thốt lên: "Ừm..." Chỉ ít phút sau, dòng nước trà thơm lừng đã từ từ trôi xuống cổ họng ông.

Ông nán lại một phút để thưởng thức hương trà thơm rồi mở tờ Độc Mại Tân Văn ra xem mấy tiêu đề trước giờ ra ga lên tàu sang quận Todai tới dạy ở trường Đại học Tokyo.

Ông nhìn quyển lịch đầy màu sắc treo bên cạnh mấy bức điêu khắc chú Ibuki tặng khi ông kết hôn vào 23 năm trước và nhận ra hôm nay là thứ tư. Đúng lúc đó, ông nghe tiếng dép loẹt quẹt. Bà Yaeko Ueno bước vào căn bếp thì thầm:

- Chiều nay anh nhớ mang con chó về nhé! Con gái anh chỉ mong đến hôm nay để được gặp nó thôi!

Nghe vợ nói, giáo sư chợt nhớ ra mình đã đặt mua một chú chó akita cho Chizuko từ tuần trước. Ông trả lời:

- À, phải rồi, con chó... Tối nay nó sẽ đến nhỉ?

- Vâng, chiều nay họ sẽ mang nó đến văn phòng bưu điện ở ga.

Gấp tờ báo lại, ông đáp:

- Hôm nay anh có giờ lượng giác nên sẽ về muộn hơn một chút, nhưng anh sẽ mang nó về.

Bà vợ giơ ngón tay lên đe chồng:

- Anh nhớ đừng quên nhé! Không thì anh sẽ làm Chizuko thất vọng lắm đấy. Anh hiểu chứ?

Giáo sư Eisaburo nhăn nhó, trong lòng có chút chán ngán với chủ đề con chó akita.

- Vâng, tôi sẽ không quên đâu, thưa phu nhân Yaeko... Anh xin trịnh trọng hứa với em là anh sẽ không quên. Dù sao chúng ta cũng không nên quên rằng nó chỉ là một con vật, chứ không phải một ông hoàng.

- Tôi biết chứ, thưa giáo sư Ueno, nhưng anh đã hứa với con gái anh rồi.

Với mong muốn nhanh nhanh được rời khỏi nhà để không phải bắt đầu một cuộc tranh cãi từ sớm tinh mơ, ông trả lời vợ:

- Rồi, rồi, anh không quên đâu mà. 

Ngay lập tức ông đội chiếc mũ lên cái đầu hói như quả tì bà, cầm lấy ô, cặp táp và tập bài giảng về "Lượng giác ứng dụng trong nông nghiệp", chia tay vợ và hẹn bà đến chiều.

Khi qua cửa, ông kính cẩn khấn gia tiên phù hộ cho một ngày làm việc tốt đẹp, mặc dù điều đó không cần thiết , vì hôm nay đã là một ngày tuyệt vời sẵn rồi.

Khi ra khỏi cửa, ông gặp cụ Mizuno đang nhặt rác. Ông bỏ mũ ra chào. Ông cụ làu bàu chúc ông buổi sáng tốt lành rồi mất hút vào trong nhà.

Giáo sư tự nhủ:

- Cụ Mizuno tội nghiệp. Kể từ khi con trai mất trong trận Thanh Đảo, chẳng bao giờ người ta thấy cụ ngẩng đầu lên.

Sau đó, ông hướng tới con đường có rặng cây anh đào, rẽ vào lối mòn của ngôi đền và đi thẳng đến ga Shibuya đông đúc. Một chiếc xe điện lao sượt qua nhưng mặt giáo sư Eisaburo không hề biến sắc. Ông biết những chiếc xe này sẽ không bao giờ đi chệch khỏi đường của mình. Về điểm này thì chúng cũng giống những con tàu, đúng giờ và rất đáng tin cậy. Cũng như ông, chẳng bao giờ vắng mặt buổi lên lớp nào và luôn luôn giữ lời hứa của mình, dù đó là lời hứa trịnh trọng hay không.

Khi đến quảng trường, ông giáo chào bà Shuto bán đồ ngọt. Ông tìm kiếm với ánh mắt thèm thuồng của một con nghiện đồ ngọt và tỏ ra rất phấn khích khi thấy hôm nay bà có cả bánh wagashi (1) và thạch anmitsu tẩm đường. Ông ngắm nghía tất cả với vẻ thích thú và người bán đồ ngọt đáp lại lời chào của ông:

- Chào giáo sư. Thế nào, ông có ăn gì không?
___

(1). Wagashi là từ chỉ các loại bánh ngọt của người Nhật, vừa thơm ngon lại vừa được trình bày một cách đẹp mắt, tinh tế.
___

Mắt vẫn không rời mắt món ăn nọ, cứ như trên đó có gắn tên mình vậy, ông vừa mở cửa vào ga vừa trả lời:

- Chắc để lúc về, bà Shuto. Để lúc về...

Bà bán hàng cười lớn và nói:

- Ông phải nhanh lên nhé! Đây là món của ngày hôm nay nên lát nữa chắc không còn đâu!

Giáo sư Ueno mỉm cười đáp:

- Tôi sẽ cố về nhanh hết mức có thể, bà Shuto. Tôi trịnh trọng hứa với bà đấy!

***

Ngày làm việc tại trường đại học thủ đô Todai diễn ra trong yên bình. Giáo sư Ueno lên lớp giờ "Lượng giác ứng dụng trong nông nghiệp" và "Cải tạo đất hạn", rồi tham gia buổi họp của ban chủ nhiệm. Buổi chiều ông lên tàu quay về nhà lúc năm giờ kém năm phút.

Con tàu cập bến công viên Chiyoda, ngay sát cung điện hoàng gia, và, cũng như mọi lần con tàu đi qua đây, giáo sư Eisaburo Ueno bỏ mũ để tỏ lòng kính trọng đối với Hoàng đế Taisho và lắc đầu cảm thán: "Tội nghiệp!" Từ khi còn nhỏ, Hoàng đế đã mắc bệnh viêm màng não, và con trai Hirohito của ngài đã lên ngôi thay ngài trị vì đất nước khi mới mười tuổi. Nhưng ông vẫn thích kể câu chuyện cười về cái ngày Hoàng đế Taisho, đáng lẽ phải mở bài phát biểu trong tay mình ra, thì lại dùng nó như một chiếc ống nhòm để nhìn vào đám đông.

Năm giờ hai mươi nhăm phút chiều, con tàu hơi nước nhỏ bé cập ga Shibuya. Từ những cánh cửa gỗ, hành khách bắt đầu bước xuống. Các quý ông đưa tay ra đỡ để các quý bà khỏi ngã xuống đường, bà nào cũng mặc những bộ kimono sặc sỡ bằng lụa do hai nhà tạo mẫu danh giá nhất vùng là quý bà Hiziguo và quý bà Hiziguro may. Lũ trẻ con từ trường về chạy ra cửa phía quảng trường nhỏ có ba cây hoa anh đào. Và sau cùng, như một người không phải vội vì lí do gì, giáo sư Eisaburo Uneo bước xuống với nụ cười nửa miệng, gõ nhịp ba toong đầu bịt bạc. Nhớ lại những lời khen ngợi và câu nói thân thiện mà anh sĩ quan trẻ dành cho một nữ sinh trường đại học và cách cô bé mỉm cười, đôi má ửng hồng, ông không khỏi cảm thán: "Ôi, tình yêu...!"

Kể từ hai mươi năm trước, ngày nào giáo sư Eisaburo Ueno cũng là người cuối cùng rời khỏi nhà ga, bước qua những cánh cổng màu đỏ rồi mua cho mình một suất wagashi thơm ngon của bà Shuto. Ông đi về nhà khi những âm thanh ồn ào của thành phố tắt dần và ai nấy đều đã quay về tổ ấm của mình, nơi những ống khói nhỏ báo hiệu giờ ăn tối đã đến.

Khi đi qua đại lộ Inokashira, ông thoáng ngửi thấy mùi thơm của đồ ăn và ao ước bà Ueno đã làm món cá thu theo cách ông mê tít, với vừng và các loại rau thơm cùng một cơm vừa chín tới.

Do đó, ngay khi về nhà, ông cởi giày, bỏ  ba toong và ô vào giá để ô và bước ngay vào bếp, miệng ngân nga một bài hát về Kachusa của ca sĩ tài ba Matsui Sumako.

Vừa nghe tiếng chồng bước vào bếp, vợ ông đang làm cá bên chậu rửa bát, liền quay lại. Chưa kịp chúc ông buổi tối tốt lành, bà đã thốt lên:

- Con chó đâu?

Giáo sư Ueno đứng như chôn chân ở ngoài cửa, không biết phải trả lời ra sao. Ông đã hoàn toàn quên mất việc phải mang con chó akita về cho con gái.

Nhận ra ông đã quên chuyện con chó, bà vợ chĩa con dao về phía chồng rồi kêu lên:

- Chả hiểu anh để cái gì vào đầu thế không biết?

Giáo sư Ueno thảng thốt:

- Đúng là đầu đất! Không biết anh mải nghĩ về cái gì nữa?

Rồi ông mỉm cười liếm mép, nói tiếp:

- Chắc là về mấy cái bánh của bà Shuto.

Và nếu không có trí nhớ tốt thì đôi chân phải khỏe, và càng phải khỏe hơn khi người ta muốn ăn một bữa tối ngon lành có món phi lê cá thu với vừng và rau thơm. Ông giáo lập tức quay gót, gọi anh làm vườn Kikuzaburo, người có khuôn mặt cau có đang làm việc trong nhà, để cùng mình quay lại nhà ga trước khi bưu điện đóng cửa.