Năm tháng qua đi, nhưng những giá trị, đích thực của văn học kháng chiến với hình ảnh trung tâm là "Bộ đội Cụ Hồ" vẫn còn nguyên giá trị.

Có thể nói, nhiều tác phẩm văn học ra đời thời kháng chiến tập trung ca ngợi, tôn vinh chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong công cuộc giải phóng đất nước và nhận được sự đồng cảm hồn nhiên từ đông đảo công chúng. Tôi nghĩ, điều đó chẳng có gì bất thường cả, cuộc chiến tranh yêu nước chống giặc ngoại xâm của nhân dân Việt Nam cần phải có những tác phẩm như thế.

Cuộc sống vẫn có đủ mọi trạng thái, cung bậc, nhưng tất cả phải được xếp sau tinh thần chống giặc ngoại xâm và bè lũ tay sai bán nước; đề tài chiến đấu mặc nhiên phải được đặt lên hàng đầu như là yêu cầu, đòi hỏi, mục đích, hành trình của văn học.

Vì thế, những thi phẩm như: Bầm ơi, Việt Bắc, Hoan hô chiến sĩ Điện Biên, Bài ca xuân 68, Toàn thắng về ta của Tố Hữu; Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm; Thăm lúa của Trần Hữu Thung; Tây tiến của Quang Dũng; Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ, Nhớ của Hồng Nguyên; Đèo Cả của Hữu Loan; Tình sông núi, Nhớ máu của Trần Mai Ninh; Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng? của Chế Lan Viên; Ngã ba Đồng Lộc của Huy Cận; Lửa đèn, Nhớ, Tiểu đội xe không kính, Gửi em cô thanh niên xung phong của Phạm Tiến Duật; Khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ; Lá đỏ của Nguyễn Đình Thi; Lý ngựa ô ở hai vùng đất của Phạm Ngọc Cảnh; Sức bền của đất của Hữu Thỉnh; Đất nước (trích trong trường ca Mặt đường khát vọng) của Nguyễn Khoa Điềm; Nấm mộ và cây trầm của Nguyễn Đức Mậu; Cây xấu hổ của Anh Ngọc... được đề cao.

T

 Do có độ lùi về thời gian và những thoáng mở trong không gian sáng tạo từ xã hội, các tác phẩm viết về chiến tranh và người lính đã tiếp cận sát đúng hơn hiện thực, đa dạng, đa chiều và đương nhiên cũng chứa đựng nhiều tầng lớp, cung bậc của cuộc chiến với máu, mồ hôi, nước mắt mà dân tộc ta đã trải qua. Bao nhiêu chiến thắng, kỳ tích là bấy nhiêu mất mát đau thương. Gắn với hình tượng người lính không chỉ có tráng ca mà còn rất nhiều bi ca.

Ngày ấy, trong một trận chiến hhết sức ác liệt, anh bị thương nặng, được đưa về trạm xá quân đoàn. Tỉnh dậy sau cuộc phẫu thuật, người đầu tiên anh thấy là chị, đang cúi xuống đắp lại chăn cho anh. Chị reo lên mừng rỡ: "Anh tỉnh lại rồi. Vậy mà... em lo quá". Mọi người xung quanh ,nhìn chị vui vẻ: "Bác sĩ phẫu thuật mát tay mà, việc gì phải lo chứ?". Chị nhoẻn cười.

Những ngày sau đó, nhờ sự chăm sóc tận tình của chị và các nhân viên khác, anh phục hồi nhanh chóng. Dù biết rằng chị đối với thương binh nào cũng ân cần và chu đáo, ánh mắt chị nhìn ai cũng dịu dàng và giọng nói luôn nhỏ nhẹ như vậy, nhưng anh vẫn cảm thấy hình như chị chú ý tới anh nhiều hơn. Bằng chứng là chị thường tranh thủ đảo qua giường anh, có khi thăm hỏi, có khi chỉ nhìn lướt qua rồi đi. Đặc biệt, những buổi chiều rảnh rỗi hiếm hoi, chị đến chỗ anh, đưa vai cho anh vịn để cùng đi dạo trong khu rừng xanh ngắt nơi trạm xá đóng quân...Chỉ là đi dạo, nói vài ba câu tự giới thiệu về nhau, đủ để chị biết rằng, khi chị mới vào đại học thì anh đã có 5 năm cầm súng...

Mấy năm sau, anh về hưu. Thời gian đầu, anh vui lắm. Nhưng rồi, anh bắt đầu cảm thấy buồn chán khi chị đi làm, các con đi học. Một lần, có mấy người quen đến chơi. Là những nhà doanh nghiệp nên họ nói về chuyện kinh doanh, buôn bán, lời, lỗ... Họ rủ anh cùng hùn vốn làm ăn. Nghe họ bàn bạc hay quá, anh hăng hái chấp nhận. Ngăn cản không thành, chị đành đem hết tiền dành dụm đưa anh. Nghe theo tư vấn, anh lên Buôn Mê Thuột thu mua cà phê đem về bán cho các cơ sở chế biến. Mấy chuyến đầu khá thành công, anh cũng kiếm được ít tiền lãi đưa chị. Chị cũng làm thêm dịch vụ y tế ngoài giờ. Song, tiền thu được chẳng bao nhiêu vì người dân ở đây quá nghèo, đến nỗi đôi khi chị còn không lấy tiền thuốc của họ. Nhưng hễ có ai kêu, dù nửa đêm gà gáy, chị cũng vùng dậy, xách túi thuốc đi liền.

Hăng hái với thành công bước đầu, anh gom hết vốn liếng, vay thêm của bà con họ hàng một số tiền lớn, định làm một chuyến thật "ngon" để có tiền sửa sang nhà cửa, xây cho chị một chỗ khám bệnh đàng hoàng. Song, do chủ quan và cả tin, anh bị ngay một cú lừa, mất sạch tiền. Cú sốc đó khiến anh suy sụp hoàn toàn. Chính lúc đó, chị lại trở thành lá chắn cho anh. Chị đến các chủ nợ xin khất, hứa sẽ trả hết nợ và lãi. Tiếp đó, chị cùng anh lên Buôn Mê Thuột gặp các cơ quan chức năng nhờ giải quyết. Những cựu chiến binh trên đó đã hết lòng giúp đỡ anh, để rồi, sau một thời gian vào cuộc, những kẻ lừa đảo bị trừng trị thích đáng. Số tiền được hoàn lại giúp chị trả hết những món nợ và còn dư một ít để anh chị đầu tư nuôi gà, heo thịt.

Lấy chồng bộ đội. Âu nó cũng là duyên số hết. Đến đôi dép cũng còn có số nữa là con người. Mình cũng lấy chồng bộ đội, cũng xa nhau suốt. Thực sự sẽ rất buồn nhưng nếu các bạn biết bằng lòng với cuộc sống và lạc quan 1 chút thì sẽ ổn thôi mà. Hi vọng những người lính đang cống hiến tuổi trẻ và trí tuệ cho Tổ quốc sẽ được đền bù xứng đáng bằng một mái ấm gia đình hạnh phúc!

Nắng đi rồi chẳng quay về làm ta đợi hết tuổi thanh xuân.....
Bạc mái đầu chờ chàng,chàng vẫn nở nụ cười nhưng là  trên bàn thờ..