A: Mở Bài
Thanh Thảo là một trong những nhà thơ trưởng thành trong những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ông đã đem đến cho thơ ca thời đó tiếng nói riêng ấn tượng và được coi là một trong số không nhiều những cây bút luôn nỗ lực cách tân thơ Việt với xu hướng đào sâu nội cảm. Thơ Ông là tiếng nói của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về vấn đề xã hội và thời đại và cũng đặc biệt quan tâm đến những con người tài hoa nhưng có số phận ngang trái, bất hạnh.

Bài thơ Đàn ghi ta của Lorca rút ra trong tập Khối vuông ru bích. Đây là một trong những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ Thanh Thảo: giàu suy tư, mãnh liệt, phóng túng, nhuốm màu sắc tượng trưng siêu thực. Bài thơ này lấy cảm hứng từ những giây phút bi phẫn trong cuộc đời của Lorca và câu nói " khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn" (G.Lorca) để sáng tác bài thơ này. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do ca ngợi vẻ đẹp nhân cách tâm hồn và tài năng của Lorca- nhà thơ nhà cách tân vĩ đại của văn học Tây Ban Nha vào thế kỉ 20.
B: Thân Bài
Câu thơ đề từ "khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn" là câu thơ được rút từ bài thơ "Ghi nhớ " của Lorca. Câu thơ giống như lời di chúc của Lorca khi tiên cảm vì cái chết của mình. Lời đề từ đấy có nghĩa là: " khi tôi chết hãy chôn tôi với sáng tạo nghệ thuật của tôi". Lời đề từ thể hiện niềm yêu sâu sắc của Lor-ca với nghệ thuật và với đất nước Tây Ban Nha. Lời di chúc ấy cũng giống như một lời dặn dò thế hệ sau phải biết vươn lên sáng tạo những thành tựu mới cho nhân loại. Đây là tư tưởng, là đạo đức của một nhà thơ chân chính.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh Lorca trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật của đất nước Tây Ban Nha

" Những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li la li la li la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn"

Lời thơ giàu suy tư, hình ảnh đậm màu sắc tượng trưng siêu thực, Lorca hiện lên là một nghệ sĩ đơn độc với khát vọng tự do và đổi mới nền nghệ thuật già nua bảo thủ của đất nước Tây Ban Nha. "Những tiếng đàn bọt nước" gợi ra sự mong manh, chông chênh, dễ vụn vỡ khiến người đọc liên tưởng đến cuộc đời bạc mệnh của Lorca. "Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt" hiện ra hình ảnh đấu trường với những hiệp sĩ đấu bò tót - một nét văn hóa đặc trưng của Tây Ban Nha. Gửi hình ảnh đất nước Tây Ban Nha với không khí chính trị ngột ngạt đầu thế kỷ 20 qua những cuộc đấu: cuộc đấu giữa Lorca dũng cảm kiên cường cổ vũ nhân dân đấu tranh cho tự do với nhà cầm quyền của đất nước Tây Ban Nha (về chính trị) và cuộc đấu giữa Lorca- nhà cách tân nghệ thuật với nền nghệ thuật già nua cổ hủ của Tây Ban Nha (về nghệ thuật). "li-la li-la li-la" là âm thanh mô phỏng tiếng đàn, gợi âm hưởng dân ca TBN tha thiết, dìu dặt mà đạ đớn sót thương. Với hàng loạt những từ láy (...) cùng hình ảnh vầng trăng, yên ngựa giúp người đọc hình dung hình ảnh Lorca cô đơn món gỏi đẹp đẽ trong thế giới nghệ thuật của riêng mình.

" Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du".

"áo choàng bê bết đỏ" là hình ảnh chị cái chết bi thương của người nghệ sĩ tài ba. "bỗng kinh hoàng" lời chuyển ý bất ngờ diễn tả nỗi bàng hoàng sững sờ của nhân dân trước cái chết của Lorca. Người nghệ sĩ yêu đời, yêu tự do đang rong ruổi trên những nẻo đường đấu tranh thì cái chết đến đột ngột đau đớn. Chàng bị nhà cầm quyền Tây Ban Nha bắt giam giết chết ném xác xuống một cái giếng để ở phi tang.

" tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy"

Tác giả sử dụng hàng loạt những hình ảnh ẩn dụ chuyển đổi cảm giác để diễn tả những cảm nhận của mình về tính tiếng đàn."tiếng ghi ta nâu" tiếng đàn đã hòa thành màu nâu của đất đai, của đất nước, gắn với hình bóng nàng Maria chung thủy. "tiếng ghi ta lá xanh biết mấy" tiếng đàn như màu xanh đầy sức sống của cỏ cây. Từ "biết mấy" vừa ngợi ca tuổi thanh xuân và lý tưởng sống của Lorca vừa thể hiện sự nuối tiếc vô hạn của nhà thơ Thanh Thảo dành cho Lorca. "tiếng ghi ta tròn" là sự ngợi ca sự khát vọng tự do và sáng tạo nghệ thuật của Lorca đồng thời Chỉ cái chết của Lorca. Bằng biện pháp điệp từ điệp ngữ điệp cấu trúc lời thơ ở khổ 3 như một điệp khúc dồn dập của bài hát diễn tả nỗi bàng hoàng, bi phẫn của một bản guitar bi tráng. Những hình ảnh ẩn dụ , nhân hóa khiến cho tiếng đàn như tức tưởi, vỡ ào, uất nghẹn. Nỗi đau của tiếng đàn cũng là nỗi đau của người nghệ sĩ khi khát vọng chưa thành.

" không ai chôn cất tiếng đàn tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng"

Khổ thơ đầy ắp những hình ảnh biểu tượng và siêu thực và hình ảnh hoán dụ "không ai chôn cất tiếng đàn" và hình ảnh so "sánh tiếng đàn như cỏ mọc hoang" gợi thương cảm về cái chết bi thảm của Lorca. Theo Thanh Thảo những sáng tạo nghệ thuật của Lorca có sức sống mãnh liệt không gì ngăn cản được . Những sáng tạo ấy làm cho kỹ thuật của Tây Ban Nha và nghệ thuật của thế giới phát triển. " giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng" là một hình ảnh siêu thực đa nghĩa bắt nguồn từ sự việc có thực: Lorca bị bắn và bị vứt xác xuống giếng để phi tang. Đồng thời tác giả bày tỏ niềm thương xót vô hạn với Lorca tiếc cho hành trình cách tân nghệ thuật còn dang dở của thiên tài.

" đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt "

Đường chỉ tay đã đứt là hình ảnh ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã của cuộc đời. Những hoạt động siêu thực "chàng ném là bùa cô gái di gan vào xoáy nước/ chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợt" tượng trưng cho sự giã từ và sự lựa chọn Của Lorca.
Kết thúc bài thơ là một chuỗi âm thanh mô phỏng tiếng đàn "lila lila lila". Đó là bản tình ca là những giai điệu ca ngợi nghệ thuật và ca ngợi người nghệ sĩ. Nó còn là tên một loài hoa màu tím, nhỏ , bật nở liên tiếp ( hoa Tử Đinh Hương ) chứng rõ nghệ thuật vẫn phát triển nảy nở trong cuộc đời. Đó còn là sự tri ân tưởng niệm thấm thía của người đời dành cho Lorca ( giống như hình ảnh vòng hoa trên nấm mộ của Hạ Du trong tác phẩm Thuốc của Lỗ Tấn).
C: Kết Bài

Bằng hình thức nghệ thuật độc đáo kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc về kết cấu; mang phong cách tượng trưng pha màu sắc siêu thực rất gần gũi với thơ của Lorca. Hình ảnh thơ phong phú ngôn từ mới mẻ góp phần làm nên diện mạo phong phú của thơ ca Việt Nam sau năm 1975 .Bài thơ đã xây dựng được hình tượng Lorca với những khía cạnh khác nhau: một nghệ sĩ tự do và cô đơn, một cái chết oan khốc, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác, một tâm hồn nghệ sĩ bất diệt. Lorca là một hình tượng bi tráng về những người nghệ sĩ chân chính sống trong môi trường bạo lực thống trị đã sống và chết rất cao đẹp. Qua việc thể hiện cái chết đau xót của Lorca, bài thơ còn là tiếng nói tri âm của Thanh Thảo với nghệ thuật chân chính và nghệ sĩ Lorca.