"Niệm xấu làm láo loạn

Lạc thú làm say mê

Dây tham ái bền chắc

Càng thít càng buộc sâu."

(XXIV-Phẩm Tham Ái, Pháp Cú 349)

"Người an tịnh nội tâm

Thường niệm quán bất tịnh

Người ấy sẽ diệt ái

Cắt dây Ma trói buộc."

(XXIV-Phẩm Tham Ái, Pháp Cú 350)

Tích Pháp Cú: Có vị Tỳ kheo đi khất thực. Lần đó vị đó đến khất thực nhà một cô gái. Cô đó cúng đồ ăn cho Tỳ kheo xong thì nói rằng:

- Thôi lần sau Thầy không phải đi đâu. Thầy cứ đi thẳng từ Tinh xá đến đây. Thầy cần gì con sẽ cúng.

Tỳ kheo đó nghe vậy thấy hợp lý. Mọi lần toàn phải đi từng nhà khất thực vất vả. Nay cứ đi thẳng từ Tinh xá đến nhà cô gái đó là có đồ ăn. Nhận đồ ăn xong thì Tỳ kheo ngồi ở đó nói chuyện với cô một lúc mới về. Bởi các Tỳ kheo khác đi khất thực lòng vòng mất nhiều thời gian. Nên ông ta có nhiều thời gian rảnh khi đợi mọi người cùng về.

"Lửa gần rơm lâu ngày cũng cháy". Tuy nhiên lúc này thì chưa "cháy" mà chỉ chuẩn bị cháy. Ông Tỳ kheo đó khi về Tinh xá thì như bị thất thần, ngẩn ngơ, không ngồi thiền, tụng kinh, nghe pháp được. Các Tỳ kheo khác mới hỏi sự tình:

- Huynh đệ sao dạo này cứ ngẩn ngơ như người mất hồn vậy?

Vị đó mới nói sự thật. Bởi Tỳ kheo thì không nói dối. Vị đó nói là nhớ cô nữ thí chủ hay cúng dường. Thế là các Tỳ kheo khác hoảng sợ chạy lên báo cho vị Trưởng lão bổn sư của họ. Rồi Trưởng lão đó mới dắt Tỳ kheo đó lên gặp Phật và trình bày sự tình. Phật mới nói với Tỳ kheo trẻ đó rằng:

- Này Tỳ kheo, cô gái cúng thí thực cho con đó là người vợ phản bội con ở kiếp trước. Khi đó con là một cung thủ siêu đẳng. Rồi nước đó có bọn cướp lộng hành vua mới phái con đi đánh cướp vào hang ổ của chúng. Lần đó vợ con cũng đi theo làm phụ tá.

- Khi con dùng cung tên bắn hết toàn bộ bọn cướp thì đến tên thủ lĩnh cuối cùng lại hết tên. Thế là con và tên thủ lĩnh lao vào đánh nhau. Hai người ôm ghì nhau rồi thanh gươm văng ra xa. Con nhờ vợ con lấy thanh gươm đó cho con.

- Nhưng trước lúc đó thì vợ con thấy tên tướng cướp đó đẹp trai, nam tính hơn, thì cô "say nắng" mà đem lòng si mê. Khi vợ con mang thanh gươm đến thì lại đưa vào tay tên cướp. Tên cướp đó giết chết con và kéo vợ con ra bờ sông. Hắn lấy hết trang sức trên người vợ con rồi giết vứt xác xuống sông.

- Kiếp này 2 người gặp mặt thì lại động tâm luyến ái với nhau bởi khi xưa vẫn còn duyên nợ.

Nói xong thì Phật đọc bài kệ:

"Niệm xấu làm láo loạn

Lạc thú làm say mê

Dây tham ái bền chắc

Càng thít càng buộc sâu."

(XXIV-Phẩm Tham Ái, Pháp Cú 349)

"Người an tịnh nội tâm

Thường niệm quán bất tịnh

Người ấy sẽ diệt ái

Cắt dây Ma trói buộc."

(XXIV-Phẩm Tham Ái, Pháp Cú 350)

Bài học kinh nghiệm

Bài học 1: Tu hộ trì các căn ngăn ái dục

Trước khi tu hành chứng đạo thì người tu phải tu (1) Giữ giới hạnh cụ túc là giữ 250 giới Tỳ kheo tăng hay 348 giới Tỳ kheo ni. (2) Khéo hộ trì các căn. (3) Ăn uống có tiết độ. (4) Có niềm tin vào Chánh pháp Đức Phật. (5) Tinh cần tu thiền định.

(1) Giới luật Phật thì nhiều và chi tiết nhưng không thể bao quát toàn bộ. (2) Tu khéo hộ trì các căn để giữ Lục căn thanh tịnh. (3) Ngoài ra phải tu ăn uống có tiết độ, không ăn sau Ngọ, không ăn quá nhiều thừa chất thành "Ăn no rửng mỡ".

(4) Thêm nữa, Tỳ kheo phải có niềm tin vào Chánh Pháp của Phật. Thời xưa mọi lời Phật nói đều là Chánh Pháp. Thời nay gọi là Kinh Phật nhưng chẳng phải do Phật thuyết mà ai đó nói ra rồi gán là Kinh Phật. Nên thời nay tin sâu Kinh Phật tu mãi mà càng tu càng sai bởi Kinh đó không phải Chánh Pháp.

(5) Cuối cùng là phải tu thiền. Cũng giống Chánh Pháp tức là các pháp tu thiền thời nay cũng bị sai nhiều. Tu mà chẳng có kết quả gì thậm chí tu sai thành bị điên ảo giác. Có Sư dạy tu thiền: "Hãy tưởng tượng con đang ngồi trên đỉnh núi cao, đang bay trên tầng mây nhìn xuống thế gian..." Tu thiền ảo vọng này một thời gian là bị ảo giác thành điên. Thời Mạt Pháp nguy hiểm là vậy.

Liên quan mật thiết đến Ái dục của Tỳ kheo là tu "Khéo hộ trì các căn". Tức là tai, mắt, mũi, lưỡi, thân, ý đều thanh tịnh, tránh xa người khác giới. Trong truyện thì ông Tỳ kheo: Tai nghe tiếng con gái thủ thỉ. Mắt thấy hình ảnh nữ nhân một mình. Mũi ngửi hương người khác giới. Thân thì gần gũi người khác giới. Ý nghĩ những điều động dục không thanh tịnh. Từ đó vị đó bị động tâm "say nắng" cô gái.

Bài học 2: Người nữ phản bội tình yêu

Nam giới thì lý trí mạnh nên dù có tình cảm với người khác mà tâm vẫn hướng về gia đình vợ con. Nên con trai ngoại tình thì gia đình vợ con vẫn quan trọng nhất với ông ta. Nữ giới thì lý trí yếu nên khi có tình cảm với người khác là họ hành động theo tình cảm không nghĩ về hậu quả.

Thế nên cô vợ bị "Say nắng" tên tướng cướp thì phản bội chồng đưa gươm cho tên cướp. Cô không nghĩ về hậu quả bởi không có lý trí tư duy. Kết quả là cô bị tên cướp đó giết hại. Không có não là vậy.

Thời nay cũng thế. Con trai ngoại tình thì lý trí vẫn còn có gia đình vợ con. Con gái ngoại tình thì người tình là tất cả. Tâm cô vợ sẽ không còn có chồng con. Vậy nên con trai ngoại tình còn cứu được. Con gái đã ngoại tình thì gia đình sẽ tan vỡ.

Bài học 3: Niệm xấu, lạc thú, tham ái

Tỳ kheo đó đầu tiên là có Niệm xấu: "Được cô gái đó cúng dường đỡ phải đi khất thực vất vả". Sau đó thì xuất hiện Lạc thú: "Có đồ ăn ngon như ý, được tán gái, buôn chuyện". Rồi sau đó Tham ái xuất hiện là ông tương tư cô gái. Đó là một chuỗi phản ứng dây truyền của tâm lý. Nếu đầu tiên Tỳ kheo đó không khởi niệm xấu thích sự lười biếng. Ông từ chối lời đề nghị của cô gái thì sẽ không bị Lạc thú rồi Tham ái.

Bài học 4: Thường niệm quán bất tịnh

"Người an tịnh nội tâm

Thường niệm quán bất tịnh

Người ấy sẽ diệt ái

Cắt dây Ma trói buộc."

Phật dạy rằng muốn diệt ái dục thì phải thường niệm Quán bất tịnh: "Thân này là túi da, bên trong chứa đựng những ruột rà, thịt xương, máu mủ, đờm rãi, não bộ, tin gan, phủ tạng, gân cơ... và cả các thứ đồ tiêu tiểu chưa kịp bài tiết".

Đây là một pháp tu để Tỳ kheo diệt ái dục. Vị đó sẽ cắt đứt dây Ma Tham Ái trói buộc. Vị đó sẽ tu hành yên ổn mà không bị tâm tham ái, tương tư, "say nắng", thất tình... kéo đến phá tan đời tu hành của Tỳ kheo. Tỳ kheo nên "Thường niệm quán bất tịnh"